Dla tych, którzy chcą dobrze mówić i pisać po polsku.
Jednym z najgłębiej zakorzenionych przesądów dotyczących polszczyzny jest przekonanie o nieodmienności nazwisk. Ileż to razy widziałam dyplom uznania dla... Jana Nowak czy Piotra Szyszko. Szczytem bezradności okazała się pani dzwoniąca do poradni językowej z Bardzo Ważnego Urzędu, która prosiła o pomoc w sformułowaniu zaproszenia dla gościa nazywającego się Nowicki! Jak to napisać? - pytała zrozpaczona - przecież nazwisk nie można odmieniać!
To nieprawda! Wszystkie nazwiska polskie i większość obcych można i trzeba odmieniać! To kategoryczne stwierdzenie dotyczy oczywiście nazwisk noszonych przez mężczyzn. Nazwiska kobiet odmieniają się jedynie wtedy, gdy są zakończone na -a, np. Kowalska, Zaręba, Biała.
Nazwiska mężczyzn zakończone na spółgłoskę
Wszystkie nazwiska mężczyzn zakończone na spółgłoskę są odmienne. Pozostawienie ich w formie mianownikowej jest rażącym błędem. Smędzik, Romać, Piec, Babut, Majos, Kleps odmieniają się jak rzeczowniki rodzaju męskiego:
| M. | Smędzik | Romać | Piec | Babut | Majos | Kleps |
| D. | Smędzik | Romacia | Pieca | Babuta | Majosa | Klepsa |
| C. | Smędzikowi | Romaciowi | Piecowi | Babutowi | Majosowi | Klepsowi |
| B. | Smędzika | Romacia | Pieca | Babuta | Majosa | Klepsa |
| N. | Smędzikiem | Romaciem | Piecem | Babutem | Majosem | Klepsem |
| Msc. | Smędziku | Romaciu | Piecu | Babucie | Majosie | Klepsie |
| W. | Smędzik! | Romać! | Piec! | Babut! | Majos! | Kleps! |
Nieco więcej kłopotów może sprawiać odmiana nazwisk, które mają w mianowniku e, np. Malec, Stępień, Rerek, Łyczek, Dudek, Krzemień, Płomień, Rumień. Jeśli są one tożsame z rzeczownikami pospolitymi, powinny odmieniać się tak samo, a więc Malca, Łyczka, Dudka, ale Krzemienia, Płomienia, Rumienia. Formy mające tematyczne e (tzw. e ruchome), a zakończone na -ec, -eń, -ek, zwykle gubią e w przypadkach zależnych:
| M. | Borowiec | Leniec | Kwiecień | Rerek |
| D. | Borowca | Leńca | Kwietnia | Rerka |
| C. | Borowcowi | Leńcowi | Kwietniowi | Rerkowi |
| B. | Borowca | Leńca | Kwietnia | Rerka |
| N. | Borowcem | Leńcem | Kwietniem | Rerkiem |
| Msc. | Borowcu | Leńcu | Kwietniu | Rerku |
| W. | Borowiec! | Leniec! | Kwiecień! | Rerek! |
Sporo wątpliwości budzi odmiana nazwisk zakończonych na -er i -el. Szustera czy Szustra? Rimmela czy Rimmla? Są to obce nazwy...
Baba z wozu - koniom lżej. Kilka słów o frazeologii
Frazeologia to zasób wyrażeń i zwrotów właściwych danemu językowi. Związki frazeologiczne mają najczęściej stałą, utrwaloną postać: czarna rozpacz, końskie zdrowie, gruba ryba, wyskoczyć jak filip z konopi, rzucić na coś okiem, pójść po rozum do głowy, nudny jak flaki z olejem, baba z wozu - koniom lżej. Od doraźnych połączeń wyrazów różni je przenośne znaczenie całego związku. Na przykład dwa oddzielnie występujące słowa: przymiotnik biały i rzeczownik kruk mają inne znaczenie niż całe wyrażenie: biały kruk "rzadki okaz cennej książki". Co innego znaczą osobno czasownik brać, rzeczowniki nogi, pas, a co innego stały zwrot brać nogi za pas. Znaczenie całego związku nie jest zatem sumą znaczeń poszczególnych wyrazów wchodzących w jego skład. Ażeby poprawnie posługiwać się frazeologizmami, trzeba nauczyć się ich przenośnego sensu.
Ze względu na to, jakie części mowy wchodzą w skład stałych związków frazeologicznych, wyróżniamy:
wyrażenia - czyli połączenia wyrazów, opierające się na rzeczowniku i nie zawierające czasownika, np. głos sumienia, dziecko szczęścia, wilczy bilet;
zwroty - połączenia wyrazów, których ośrodkiem jest czasownik, np. być w swoim żywiole, skoczyć na jednej nodze, być z kimś za pan brat;
frazy - rozbudowane związki, mające postać zdania (występuje w nich podmiot i orzeczenie). Frazami są przysłowia, sentencje, maksymy, np. Kto mieczem wojuje, od miecza ginie. Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Na świętego Grzegorza zima idzie do morza...