Pracoholizm to uzależnienie od pracy. Jakie są objawy, przyczyny i skutki pracoholizmu i jak wygląda leczenie? Zrób test i sprawdź czy nie cierpisz na pracoholizm.
Dawniej termin ten kojarzony był głównie z Japonią, krajem gdzie powszechna jest praca od rana do wieczora. W Japonii zdarzały się nawet przypadki śmierci z przepracowania i stresu, określane mianem karoshi. Od czasów nastania gospodarki wolnorynkowej również w Polsce pracoholizm stał się dość często występującym rodzajem uzależnienia. Dotyka on szczególnie osoby prowadzące własną działalność, pracowników wyższych szczebli: kierowników, menedżerów oraz osoby wykonujące wolne zawody.
Objawy pracoholizmu:
• praca pochłania cię na tyle, że nie dostrzegasz innych sfer życia
• nie potrafisz rozmawiać o niczym innym niż praca
• po pracy nie potrafisz się wyłączyć i nieustannie myślisz o pracy
• gdy masz dzień wolny lub urlop odczuwasz poczucie winy z powodu, że nie pracujesz
• codziennie zostajesz po godzinach lub zabierasz pracę do domu
• pracujesz kosztem snu
• nie masz czasu dla rodziny i przyjaciół
• nie masz czasu na hobby, sport
• będąc w pracy nie odczuwasz upływającego czasu
• gdy jesteś w pracy to czym aktualnie się zajmujesz bardzo cię pochłania
• jeśli masz dzień wolny nie wiesz czym masz się zająć
• sprawy zawodowe stoją u ciebie na pierwszym miejscu
• obawiasz się iść na urlop gdyż wydaje ci się, że twoja nieobecność zaszkodzi firmie
• nie możesz dopuścić myśli, że w pracy może coś dziać się bez twojej kontroli, wydaje ci się, że twoja nieustanna obecność jest wręcz konieczna
• twoje życie to nieustanny pośpiech
• nie lubisz przekazywać zadań innym, gdyż wydaje ci się, że tylko ty możesz wykonać je prawidłowo
• praca jest dla ciebie na tyle ważna, że często zdarza się iż nie dotrzymujesz obietnic danych rodzinie czy znajomym, odwołujesz spotkania prywatne
• jesteś nieustannie aktywny, rzadko miewasz czas wolny
• jeśli przebywasz poza firmą robisz wszystko by nie tracić z nią kontaktu, często sprawdzasz połączenia w telefonie, maile
• we wszystkim co robisz dążysz do perfekcjonizmu
• gdy zorientujesz się, że popełniłeś błąd, zapomniałeś o czymś masz ogromne wyrzuty sumienia, zadręczasz się tym.
Pracoholizm często rozpoczyna się bardzo niewinnie, pracujemy więcej bo chcemy więcej zarabiać, by móc zapewnić sobie bądź rodzinie wyższy status życia. Osoba dotknięta tym nałogiem ciągle obiecuje sobie zwolnić tempo, myśli według schematu „jeszcze tylko ten projekt” a kupię sobie wymarzony samochód, sprzęt, wakacje… Tylko, że później jest następny ważny i pilny projekt i jeszcze kolejny. Pracownik sam nie wiedząc kiedy wpada w wir pracy, nieustannego pośpiechu, realizacji zadań z których większość jest „na wczoraj”. Z czasem takie tempo wchodzi w krew i pracownik nie potrafi już funkcjonować inaczej. Finał bywa często niestety dość bolesny bo gdy już osiągnie swój cel, czyli odpowiednio wysokie zarobki okazuje się, że nie ma kiedy tych pieniędzy wydawać, bądź nie przynoszą one spodziewanej radości.
Nie każdy kto pracuje po więcej niż osiem godzin dziennie jest pracoholikiem. Osoba przepracowana żyje myślą, że niedługo odpocznie, wyjedzie na urlop, natomiast pracoholik nie odczuwa potrzeby zrobienia sobie przerwy, praca pochłania go bez reszty. Pracoholik w swoich myślach koncentruje się ciągle na pracy, zastanawia się jak rozwiązać dany problem, planuje co ma jutro zrobić, z kim się spotkać, nie potrafi „zamknąć za sobą drzwi” wychodząc w piątek z pracy i przez cały weekend o niej nie myśleć.
Pracoholizm w życiu zawodowym niesie za sobą wiele negatywnych konsekwencji, przepracowany pracownik z czasem staje się coraz mniej efektywny i kreatywny. Pracoholikami często stają się perfekcjoniści, osoby które każde zadanie chcą wykonać idealnie, nie znające kompromisów. Osoby perfekcyjne bywają bardzo uciążliwe i konfliktowe dla współpracowników, ponieważ brakuje im dystansu do pracy i ludzi.
Pracoholizm niesie ze sobą także wiele negatywnych konsekwencji w sferze kontaktów społecznych, osoba dotknięta tym nałogiem, nie potrafi mówić o niczym innym niż praca, zaniedbuje swoje hobby, zainteresowania a często też zaniedbuje przyjaciół i rodzinę.
Pracoholizm zwykle rozwija się u osób bardzo pracowitych, ambitnych, nastawionych na rywalizację i sukces. Te cechy z definicji są pozytywne, jednakże pracowitość i przesadna ambicja doprowadzone do skrajności mogą przyczynić się do powstania nałogu.
Cechą charakterystyczną osób dotkniętych pracoholizmem jest nie przyznawanie się do tego innym osobom a co gorsze nie przyznawanie tego przed samym sobą. Pracoholik żyje w takim pędzie, że nie ma nawet kiedy zastanowić się nad własnym życiem, jego myśli nieustannie krążą wokół spraw zawodowych. Nawyk wielogodzinnej pracy tak bardzo wciąga takie osoby, że z czasem utwierdzają się one w przekonaniu, że wszystko co nie dotyczy pracy jest niegodne uwagi i szkoda na to czasu.
Pracoholizm to zjawisko destrukcyjne, niszczy nie tylko ogarniętego tym nałogiem ale i całe jego otoczenie. Przy szefie-pracoholiku cierpią pracownicy, gdyż stara się on narzucić im swój styl pracy, wprowadza nerwową atmosferę. Najbardziej jednak cierpi najbliższe otoczenie pracoholika czyli rodzina. Żona zwykle zmuszona jest przejąć większość obowiązków organizacyjnych w gospodarstwie domowym, nie może liczyć na towarzystwo męża na uroczystościach rodzinnych czy spotkaniach z przyjaciółmi, gdyż mąż zwykle wymawia się pilnymi obowiązkami zawodowymi, bo po prostu praca jest dla niego najważniejsza. Psują się nie tylko relacje między małżonkami ale cierpią też dzieci, które zwykle są zaniedbywane przez rodzica-pracoholika.
Konsekwencje zdrowotne pracoholizmu:
• wyczerpanie
• zaburzenia koncentracji
• trudności z zasypianiem, bezsenność
• wrzody żołądka
• zaburzenia nerwicowe, lękowe
• zaburzenia seksualne
• choroby układu krążenia
• utrata przytomności
• zawał
Jak wyjść z pracoholizmu?
Pracoholizm można i należy leczyć. Najważniejsze jest uświadomienie sobie występowania problemu i przerwanie tego błędnego koła. Człowiek dotknięty tym nałogiem musi sam sobie uświadomić tę smutną prawdę i zastanowić się do czego go to doprowadzi. Potrzeba przede wszystkim wytężonej pracy nad sobą, wprowadzenia we własne życie zdrowych proporcji między czasem przeznaczonym na pracę a tym pozostałym przynależnym do innych równie ważnych sfer życia jak: rodzina, przyjaciele, hobby, odpoczynek, rozrywka.
Ważne jest by zacząć wyjeżdżać na urlopy, człowiek potrzebuje oderwania od codziennych spraw zawodowych dlatego na takie wyjazdy lepiej nie zabierać laptopa. Jeśli czujesz, że nie poradzisz sobie sam z tym problemem warto skorzystać z psychoterapii. Czasami trzeba posunąć się do bardziej radykalnych rozwiązań i o ile jest to możliwe rozważyć zmianę miejsca pracy. Warto nawiązywać i rozwijać znajomości poza miejscem pracy. Zastanów się także czy jesteś wystarczająco asertywny, czy przyjmowanie nadmiaru pracy nie wynika przypadkiem z tego, że nie potrafisz odmawiać przełożonym.
Jak widać, nie warto poświęcać całego swego czasu tylko pracy. Każdy człowiek może realizować się na wielu płaszczyznach, życie przynosi tak wiele ciekawych wrażeń, możliwości, zdarzeń że szkoda byłoby je przegapić tkwiąc ciągle w pracy. Ważne jest także to, byśmy nie uzależniali swojego poczucia wartości tylko i wyłącznie od sukcesów zawodowych, zwłaszcza tych przypłaconych wielogodzinną pracą.
Źródło: vereno