Przedawnienie roszczeń polega na tym, że po upływie określonego prawem czasu dłużnik, poręczyciel lub gwarant mogą odmówić zapłaty. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani wydłużane w umowie. W polskim prawie generalną zasadą jest, iż termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej-wynosi trzy lata. Są to generalne zasady od których istnieją liczne wyjątki.
Część z nich, najczęściej spotykanych, umieściłem w poniższej
Sześć miesięcy
-roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki licząc od chwili, gdy przedmiot miał być wydany
-roszczenia przysługujące przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom, którzy uczestni- czyli w przewozie przesyłki licząc od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę, albo od dnia w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo
-roszczenia przysługujące spedytorowi przeciwko przewoźnikom i dalszym spedytorom, którymi się posługiwał przy przewozie przesyłki, licząc od dnia kiedy spedytor naprawił szkodę, albo od dnia kiedy wytoczono przeciwko niemu powództwo /przepis ten stosuje się odpowiednio do wymienionych roszczeń między osobami, którymi spedytor posługiwał się się przy przewozie przesyłki/
-roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu licząc od dnia w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie
Rok
-roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu licząc od dnia w którym poszkodowany przestał korzystać z usług hotelu lub podobnego zakładu
-roszczenia zastawcy przeciwko zastawnikowi o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy jak również roszczenia zastawnika przeciwko zastawcy o zwrot nakładów na rzecz licząc od dnia zwrotu rzeczy
-roszczenia sprzedawcy wynikające z przepisów o cenie sztywnej, maksymalnej i minimalnej lub wynikowej o dopłatę różnicy ceny, jak również roszczenia kupującego o zwrot tej różnicy, licząc od dnia zapłaty
-uprawnienia z tytułu rękojmi za wady prawne sprzedanej rzeczy licząc od dnia kiedy kupujący dowiedział się o istnieniu wady. Jeśli kupujący dowiedział się o istnieniu wady na skutek powództwa osoby trzeciej, termin biegnie od dnia, w którym w sporze z osobą trzecią orzeczenie stało się prawomocne
-uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne licząc od dnia wydania rzeczy kupującemu -roszczenia wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy, jak również roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów albo o zwrot nadpłaconego czynszu licząc od dnia zwrotu rzeczy
-roszczenie użyczającego przeciwko biorącemu do używania o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy, jak również roszczenia biorącego do używania przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów na rzecz oraz o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy lcząc od dnia zwrotu rzeczy
-roszczenia z umowy przewozu osób licząc od dnia wykonania przewozu, a gdy przewóz nie został wykonany - od dnia, kiedy miał być wykonany
-roszczenia z umowy przewozu rzeczy licząc od dnia dostarczeniz przesyłki, a w razie całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieni- em od dnia kiedy przesyłka miała być dostarczona
-roszczenia tytułu umowy spedycji. W przypadku tych roszczeń terminy przedawnienia zaczynają biec;
1.w wypadku roszczeń z tytułu uszkodzenia lub ubytku przesyłki - od dnia dostarczenia przesyłki
2.w wypadku całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem - od dnia w którym przesyłka miała być dostarczona
3.we wszystkich innych wypadkach - od dnia wykonania zlecenia
-roszczenia z tytułu umowy składu
-roszczenia zakładu pracy o naprawienie szkody, wyrządonej przez pracownika na wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, licząc od dnia w którym zakład pracy powziął widomość o wyrządzeniu takiej szkody, nie później jednak niż trzy lata od jej wyrządzenia
-roszczenia pracodawcy wobec pracownika o odszkodowanie szkodę poniesioną wskutek naruszeni przez pracownika zakazu konkurencji, licząc od chwili gdy pracodawca dowiedział się o wyrządzeniu tej szkody /a trzy lata od jej wyrządzenia/
Dwa lata
-roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaw- cy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych
-roszczenia wynikające z umowy o dzieło licząc od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane
-roszczenia wynikające ze stosunku rachunku bankowego, nie dotyczy to roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych
-roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju, to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom
-roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone
-wzajemne roszczenia producenta i kontraktującego licząc od dnia spełnienia świadczenia przez producenta, a jeżeli świadczenie producenta nie zostało spełnione - od dnia, w którym powinno być spełnione
Trzy lata
-roszczenia o świadczenia okresowe oraz związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
-roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienia w regulowaniu należności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą
-uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne /gdy chodzi o wady budynku/, licząc od dnia wydania rzeczy kupującemu
-roszczenia z tytułu umowy ubezpieczenia, licząc od dni w którym nastąpiło zdrzenie objęte ubezpieczeniem
-roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów i poleceń, licząc od dnia ogłoszenia testamentu
-roszczenia za stosunku pracy, liczc od dnia kiedy to roszczenie stło się wymagalne
-roszczenia o wypłatę udziałów członkowskich w spółdzielniach, udziału w nadwyżce bilansowej oraz z tytułu wkładów albo równowartości pieniężnej
-roszczenia o urlop pracowniczy, licząc od dnia kiedy to roszczenie stało się wymagalne
Pięć lat
-roszczenia z tytułu zapisu /czyli zobowiązania spadkobiercy ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby/, licząc od dnia wymagalności zapisu
Dziesięć lat
-roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika z winy umyślnej
-roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenia stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym /chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy/.
Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu
Inne
-roszczenia z tytułu należności i zobowiązań ulegają przedawnieniu po upływie terminu, który jest przewidziany w prawie, pod którego rządami zawarto konkretną umowę zagraniczną
-roszczenia tytułu przedawnienia weksla znajdziesz tu