26 października ubiegłego roku obchodziliśmy pierwszą rocznicę śmierci Jerzego Pietrkiewicza, ostatniego bodaj polskiego poety, którego debiut przypadł na lata międzywojenne.
Osoba i twórczość Pietrkiewicza są w naszym kraju bardzo mało znane, a szkoda, bo był to twórca niewątpliwie na pamięć zasługujący. Nie tylko wniósł on niemały wkład własny do kultury polskiej, ale też walnie się przyczynił do jej popularyzacji poza granicami kraju. Biografia i dorobek pisarski Pietrkiewicza do pewnego stopnia przypominają o pięć lat starszego Czesława Miłosza, są też jednak między obydwoma literatami znaczące różnice. Obydwaj przed wojną debiutowali i publikowali jako poeci, obydwaj większość życia spędzili na emigracji, zasłynęli w świecie dzięki swoim anglojęzycznym dziełom prozatorskim, wykładali na zagranicznych uniwersytetach i napisali anglojęzyczne podręczniki akademickie w temacie dziejów literatury polskiej. Najistotniejszą różnicą między nimi jest to, że Pietrkiewicz, który opuścił kraj w 1939 roku, nie miał w swoim życiorysie "romansu" z ideologią i władzą komunistyczną.
Urodził się 9 września 1916 we wsi Fabianki, w Ziemi Dobrzyńskiej, w dzisiejszym powiecie włocławskim. Ukończył gimnazjum we Włocławku, studiował w Warszawie. Zaczął tworzyć przed II wojną światową. Związał się z grupą warszawskich pisarzy pochodzących ze środowisk wiejskich, tak zwanych autentystów. Do tego kręgu należeli tacy twórcy jak Stanisław Czernik, Jan Bolesław Ożóg Józef Krupiński, Stanisław Piętak i Marian Czuchnowski. Towarzystwo to było skupione wokół miesięcznika Okolica Poetów. Pietrkiewicz publikował nie tylko w tym piśmie, ale także w tygodniku Prosto z Mostu, który drukował w odcinkach jego poemat Prowincja, dokument autentyzmu - 1935. Debiutancki tomik wierszy zatytułowany Wiersze o dzieciństwie wydał w tym samym roku 1935. W ciągu kolejnych lat zdążył ich wydać jeszcze kilka. Pierwszy okres jego twórczości wypełniały wiersze i poematy, głównie o tematyce religijnej i egzystencjalnej Ich wybór pod tytułem Kula magiczna został wydany w1980. W 1939 roku opuścił kraj i przez Rumunię i Francję udał się na emigracje do Wielkiej Brytanii. Resztę życia spędził w Londynie Od 1953 pisał powieści w języku angielskim (pod pseudonimem Peterkiewicz), m. in. The Knotted Cord, Future to Let, Isolation, Inner Circle i My Left Side. W języku angielskim opublikował także, oprócz powieści, swą autobiografie i szereg opracowań krytycznoliterackich. Tłumaczył też poezję polską na język angielski, wydał jej cztery tomiki m.in. wybór poezji Karola Wojtyły i angielską na polski (Antologia liryki angielskiej 1300-1950). Natomiast własne wiersze pisał jedynie po polsku.
Był nie tylko literatem, ale również uczonym. Wykształcenie akademickie uzupełnił, kończąc najstarszy szkocki uniwersytet w St. Andrews. Na londyńskim Kings College uzyskał w 1947doktorat z anglistyki. Następnie przez wiele lat (1950-1979) był profesorem literatury polskiej w Uniwersytecie Londyńskim. Najważniejszym jego dziełem naukowym jest praca Literatura polska w perspektywie europejskiej wydana w 1986.
Bodaj najważniejszym dziełem Pietrkiewicza jest powieść Isolation (Odosobnienie) z 1959 roku. W powieści tej autor nie tylko umiejętnie łączy wątki romansowe i szpiegowskie, ale także prowadzi poważne rozważania dotyczące natury ludzkiej. Książka jest nasycona licznymi nawiązaniami do literatury polskiej, zwłaszcza do Sienkiewicza i Reymonta, a także do polskiego życia literackiego okresu międzywojennego Jeden z bohaterów bardzo przypomina Gałczyńskiego, takiego, jakim go opisał Miłosz w Zniewolonym Umyśle. Można więc powiedzieć, ze jest to powieść, jak na lata pięćdziesiąte dosyć nowoczesna. Przypomina bowiem dzieła, jakie w literaturze światowej pojawiły się masowo w dwóch następnych dekadach. Oczywiście, przesadą byłoby nazywać Pietrkiewicza pisarzem postmodernistycznym, ale na pewno warto odnotować jego nowatorstwo.
Źle by się stało, gdyby twórca tak wszechstronny i niekonwencjonalny, a przy tym piszący na bardzo wysokim poziomie artystycznym został zapomniany i aby wiedza o nim była domena tylko wąskiej grupy specjalistów. Niewielu też mamy pisarzy, którzy w tym stopniu, co Jerzy Pietrkiewicz rozsławiali imię Polski w świecie. Pamięć o nim trzeba więc podtrzymywać i rozszerzać.
Źródło: http://svetomir.blox.pl/2008/11/Jerzy-Pietrkiewicz-pisarz-nieslusznie-zapomniany.html