Jak zmienić specjalizację? Myślisz o zmianie zawodu lub rozpoczęciu własnej działalności? Jeśli tak, kilka wskazówek poniżej.
Wiele osób zastanawia się nad przekwalifikowaniem i podjęciem pracy w innej branży lub rezygnacją z pracy etatowej i założeniem własnej działalności gospodarczej. Ale jak to zrobić, mając już za sobą kilka lat doświadczenia w swoim zawodzie, a minimalne lub żadne w nowym?
Osoby, które myślą o takiej zmianie, podświadomie czują, że nie są do końca szczęśliwe w obecnym miejscu i nie wykorzystują swojego potencjału w pełni, ale boją się ryzyka związanego ze zmianą kariery. Obecne zajęcie nie przynosi im satysfakcji, ale znają na wylot to, co robią, a i rynek pracy postrzega ich w określony sposób: jako informatyków, finansistów, sprzedawców i na takie też stanowiska/wakaty zwraca im uwagę. Prawda jest taka, że wiele osób kończy snucie planów związanych z przekwalifikowaniem się na zestawieniu obecnych zarobków z początkową pensją w nowej branży czy specjalizacji. Proponuję jednak zostawić kwestie finansowe na koniec i zacząć od przyjrzenia się swoim wartościom i marzeniom.
WARTOŚCI
To, czym kierujemy się w życiu i to, co jest dla nas ważne, czyli nasze wartości, zmieniają się z upływem czasu i doświadczeń życiowych. Nie ma więc co się dziwić, że po 5 czy 10 latach pracy nasz punkt widzenia zaczyna się zmieniać i pragnienie zmiany charakteru pracy jest coraz silniejsze. Często jest też tak, że kierunek studiów i pierwsze lata pracy są podyktowane radami rodziców czy środowiska, z jakiego się wywodzimy. Warto się zastanowić, czy to był tak naprawdę „nasz” wybór. Lepiej zrobić to 5–10 lat po rozpoczęciu swojej pracy zawodowej niż pod koniec kariery zorientować się, że się wspinało po niewłaściwej drabinie..
Od czego więc zacząć? Proponuję rozpocząć od poznania swoich podstawowych wartości (core values) w życiu i w pracy. One nam podpowiedzą, co jest dla nas ważne – osiągnięcia, stabilizacja, różnorodność, spokój, wyróżnienia itp. Metoda Co-Active Coaching oferuje narzędzia służące do wyłonienia podstawowych wartości w życiu osobistymi zawodowym. One ukażą nam prawdziwą twarz, a także posłużą do zweryfikowania pomysłu na karierę. Na przykład, jeśli ktoś myśli o podjęciu pracy sprzedawcy sprzętu medycznego z uwagi na wysokie zarobki, ale ta praca wiąże się z częstymi wyjazdami, przebywaniem i żywieniem się w restauracjach typu fast food, będzie to porażką dla osoby, która ceni sobie spędzanie czasu z rodziną i zdrowy styl życia, w tym domowe jedzenie i regularne treningi. Taki kandydat prawdopodobnie i tak nie zrobi tego kroku, bo podświadomość często chroni przed podjęciem decyzji, która jest wymierzona w to, co w głębi jest cenne dla danej osoby.
SESJA COACHINGOWA GROW
Wartości wytyczą kierunek, ale potrzebny jest też plan na zmianę zawodu czy branży. Proponuję w kolejnym kroku przeanalizować swoją obecną sytuację i plany stosując model GROW (Goal, Reality, Options, Way Forward), który jest używany przez profesjonalnych trenerów podczas sesji coachingowych. Model GROW pomaga w kompleksowym przeanalizowaniu sytuacji i opracowaniu planu działania.
GOAL – CEL
Zaczynamy od ustalenia celu. Jak wiemy cele powinny być jasne, mierzalne, sformułowane pozytywnie i najlepiej w czasie teraźniejszym. Na przykład: „1 września 2010 r. zaczynam pracę na stanowisku IT Manager w renomowanej firmie (można wpisać nazwę firmy, jeśli mamy konkretną firmę na celowniku) z pensją 15 tys. złotych.” Koniecznie cel trzeba zapisać na kartce, w kalendarzu lub komputerze i regularnie go odczytywać. Wiele osób doskonale wie, czego nie chce i tak właśnie formułuje cele. Niestety takie luźne, negatywne i mgliste stwierdzenia, jak np. „Nie chcę dłużej być już programistą”, przekreślają szanse powodzenia już na początku. Proponuję zacząć od pytania: „Czego ja tak naprawdę chcę?”.
REALITY – RZECZYWISTOŚĆ
Na tym etapie oceniamy obecną sytuacje. Nie tylko musimy wiedzieć, dokąd zmierzamy, ale też dokładnie określić, gdzie się znajdujemy, aby poznać drogę, jaką przyjdzie nam pokonać. Nie wystarczy wiedzieć, że udajemy się do Londynu, inna droga będzie z Warszawy, a jeszcze inna z Krakowa czy z Nowego Jorku. Jednym z pierwszych pytań, które warto sobie zadać jest: „Co robię obecnie w kierunku przekwalifikowania się? Warto też zrobić swoisty remanent i zastanowić się generalnie nad naszymi atutami, czyli tym, w czym jesteśmy dobrzy oraz wyłonić uniwersalne umiejętności (tzw. transferable skills) – „Jakie umiejętności będę mógł wykorzystać w nowym zawodzie?”, „Jakimi atutami dysponuję?”. Jeśli nic nie przychodzi nam do głowy, można skorzystać z testów predyspozycji zawodowej (assesments tests). Popularnym testem w dużych firmach jest MBTI (Myers-Briggs Type Indicator). Oceniając bieżącą sytuację dobrze się również zastanowić nad tym, co nam odpowiada w naszym obecnym zawodzie, zadając sobie pytanie: „Co chcę przenieść do nowej rzeczywistości?”, „Jakie elementy mojej pracy odpowiadają mi?”. Optymiści mają tendencję do patrzenia w przyszłość przez różowe okulary i wyobrażania nowej pracy w samych superlatywach. I dobrze, bo z jednej strony to motywuje do działania, ale z drugiej nie zapominajmy, że zmiana zawodu to poważna decyzja i należy mieć wyważone spojrzenie na to, jak się sprawy mają i do czego tak naprawdę dążymy. Warto się zastanowić, czy te nowe wyzwania zawodowe będą uwzględniały elementy, które teraz cenimy. Jeśli ich nie będzie, to co wtedy?
OPTIONS – OPCJE
W każdej sytuacji życiowej mamy wybór. Niekiedy jest wiele dróg dojścia do upragnionego celu. Na tym etapie pobudzamy umysł do przedstawienia wszystkich możliwości. Przy właściwym przerobieniu tego etapu będziemy zaskoczeni z ilości i jakości opcji, jakie stoją przed nami. Dajmy się ponieść. Nie oceniajmy i nie analizujmy każdej opcji – na ewaluacje przyjdzie czas w kolejnym etapie. Często zmiana pracy wiąże się ze zdobyciem nowych kwalifikacji i umiejętności. Warto zadać sobie pytanie o wymagane szkolenia i certyfikaty, a także rozplanować zdobywanie dodatkowej wiedzy w czasie. Jakie kursy, szkolenia, certyfikaty są potrzebne na stanowisko, o które się ubiegam? Na jakie szkolenia już teraz mogę się zapisać? Kiedy będę gotów do przystąpienia do egzaminu certyfikacyjnego wymaganego w nowej pracy? Być może jedną z opcji zbliżenia się do nowej branży jest praca na zlecenie po godzinach lub w weekendy, która pozwoliłaby spróbować swoich sił i utwierdzić się w decyzji. Jedno z pytań może brzmieć: „Kto może mi pomóc?”.
Na tym etapie warto i trzeba szczerze porozmawiać o potencjalnych przeszkodach. Dobry plan to taki, który przygotuje nas na wiele różnych ewentualności. Warto więc zadać sobie trochę trudu i zastanowić się nad sposobami wyeliminowania barier, które mogą się pojawić trakcie realizacji planu. Bariery dzielimy na zewnętrzne i wewnętrzne. Barierą może być np. brak pewności siebie, deficyt wiedzy w danej dziedzinie czy brak wymaganych certyfikatów. W zależności od rodzaju przeszkody, należy przygotować odpowiednie antidotum.
WAY FORWARD – PLAN DZIAŁANIA
Na tym etapie tworzymy plan działania uwzględniając cel, właściwą ocenę sytuacji i opcje. Możemy w tym momencie pokusić się o rozplanowanie całej drogi lub kilku pierwszych kroków. „Która opcja przybliży mnie skuteczniej do celu? Jaki będzie pierwszy krok? Skąd będę wiedzieć, że cel został osiągnięty?" Dobry plan to taki, który przygotuje nas na różne ewentualności, ale jak wiemy nie wszystko da się przewidzieć. W związku z tym warto wiedzieć, jaką mamy determinację czy entuzjazm i na ile czujemy się na siłach, żeby przeć do przodu mimo przeszkód. Jeśli jesteśmy zdeterminowani na osiągnięcie celu, osiągniemy go. Na myśl przychodzi powiedzenie: „Dla chcącego, nic trudnego” lub „ Where there’s a Will, there’s a Way.”
NETWORKING I BADANIE RYNKU
Świadomość własnej wartości, jasność celów i dobre CV to połowa sukcesu. Żeby z powodzeniem rozpocząć karierę w nowym obszarze rynku, bez nieprzyjemnych niespodzianek i konsekwencji, niezbędne jest nawiązanie kontaktów z ludźmi pracującymi w danej branży. Możliwość rozciągnięcia sieci kontaktów zawodowych oferuje mnóstwo miejsc: od organizacji branżowych aż do internetowych portali typu business-career networkig, takich jak LinkedIn.com lub GoldenLine.pl Można też skorzystać z profesjonalnych firm organizujących spotkania networkingowe np. BNI. Internet jest kopalnią wiedzy, ale też i imprezy branżowe (targi, seminaria) są źródłem informacji z pierwszej ręki, a przede wszystkim możliwością nawiązania ciekawych kontaktów.
Zmiana zawodu czy branży jest poważną i czasami ryzykowną decyzją, ale odpowiednie przygotowanie – sesje coachingowe, nawiązanie kontaktów w branży, test predyspozycji zawodowych, analiza rynku, pozwolą w pierwszej kolejności na weryfikacje pomysłu na rozwój zawodowy, a następnie wdrożenie pomysłu w życie. Jeśli nowy pomysł na życie ma nam dać wiele satysfakcji, warto spróbować.
Jeśli ten artykuł pomógł ci sprecyzować plany bądź zainspirował do działania lub chcesz się po prostu podzielić swoim doświadczeniem w zakresie zmiany zawodu, wyślij maila na adres: Mariusz@AspenCoaching.pl
Autor: Mariusz Augustyniak, Career & Executive Coach
Strona: www.MariuszAugustyniak.pl