Pobieranie i bankowanie krwi pępowinowej ma swoich zwolenników oraz przeciwników. Internet doskonale odzwierciedla te sytuację.
W sieci krąży na ten temat wiele opinii wywołujących skrajne emocje. W dużej mierze przyczyną takiego stanu rzeczy jest mała lub niepełna wiedza na temat właściwości komórek macierzystych. Z jednej strony można znaleźć stwierdzenia, że wykorzystanie komórek macierzystych w medycynie to dziedzina mało znana, a skuteczność leczenia jest niepotwierdzona, natomiast z drugiej strony faktem jest, że komórki macierzyste (pozyskane ze szpiku, krwi pępowinowej czy obwodowej) stosuje się od dziesięcioleci w leczeniu chorób hematologicznych.
Zatem, gdzie leży prawda?
Jej poszukiwania należy rozpocząć od odpowiedzi na pytanie, czym właściwie są komórki macierzyste i jaka jest ich rola w organizmie człowieka. Komórki macierzyste są to pierwotne komórki posiadające szczególną właściwość różnicowania się. Oznacza to, że mogą one przekształcić się w inne rodzaje komórek, np. w czerwone krwinki, płytki krwi, komórki mięśniowe czy nerwowe. Proces różnicowania zachodzi w organizmie przez całe życie. Źródłem komórek macierzystych nie jest wyłącznie krew pępowinowa, ale także szpik oraz krew obwodowa.
Komórki macierzyste z krwi pępowinowej vs komórki pochodzące ze szpiku
Komórki macierzyste z krwi pępowinowej są przede wszystkim młodsze i mają dużo większą zdolność do regeneracji. Ich pobranie jest proste i nieinwazyjne. Rzadziej też występują powikłania po przeszczepie. Komórki pochodzące ze szpiku mają natomiast krótszy okres odnowienia układu krwiotwórczego po przeszczepie. Pobrany od osoby dorosłej szpik daje wystarczająco dużo komórek na przeszczep u osoby ważącej około 70-80 kg, a w przypadku krwi pępowinowej, przy standardowym podaniu, średnio na 40 kg. Jednak nawet jeśli komórek z krwi pępowinowej jest za mało, istnieje możliwość łączenia jej z komórkami macierzystymi ze szpiku lub krwi obwodowej.
Zgodność antygenowa
Komórki macierzyste z krwi pępowinowej wykorzystuje się w leczeniu zarówno dziecka, od którego zostały pobrane, od osób spokrewnionych (np.rodzeństwa) oraz od osób niespokrewnionych z dawcą, posiadających zgodność antygenową. Prawdopodobieństwo pełnego dopasowania w przypadku rodzeństwa wynosi 25%.
Wykorzystanie komórek macierzystych
Do tej pory, w Polsce miało miejsce kilkanaście przeszczepień krwi pępowinowej. Na świecie ten zabieg wykonuje się od 1988 roku i do połowy 2010 roku wykonano ich ponad 21 000. Aktualnie istnieje lista około 70 chorób, w leczeniu których wykorzystuje się komórki macierzyste. Każdy miesiąc przynosi nowe doniesienia o ich zastosowaniu. Trwają badania nad leczeniem za ich pomocą cukrzycy, stwardnienia rozsianego, tocznia, a także wykorzystania ich w terapii udaru mózgu, uszkodzenia tkanki nerwowej lub mięśnia sercowego. Lekarze pokładają w nich ogromne nadzieje. Jednocześnie już teraz pobieranie i bankowanie komórek macierzystych z krwi pępowinowej zostało pozytywnie zaopiniowane przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. W USA krew pępowinowa jest już częściej wykorzystywana jako źródło komórek macierzystych niż szpik.
Przechowywanie komórek macierzystych
Wielu rodziców ma wątpliwości, czy przechowywana krew nie traci swoich właściwości. Z danych dotyczących przechowywania komórek macierzystych pochodzących z krwi pępowinowej wynika, że w ciekłym azocie można je przechowywać bardzo długo. Zweryfikowano, że zbankowana krew nie traci swoich właściwości nawet po 24 latach, a przechowywanie jej w odpowiednich warunkach (w ciekłym azocie o temp. -190 stopni Celsjusza) nie jest dla niej szkodliwe.
Koszty
Decyzja o zbankowaniu krwi nie jest łatwa. W wielu przypadkach ogromną rolę odgrywają koszty. Pocieszający jest fakt, że z roku na rok cena bankowania jest niższa. Roczny abonament wynosi około 450 zł, co daje miesięcznie niecałe 40 zł. Do tego należy doliczyć opłatę początkową w wysokości około 2 000 zł. Banki ogłaszają różne promocje i zniżki, dlatego podane ceny są orientacyjne i mogą ulec zmianie.
Przed podjęciem takiej decyzji należy najpierw dokładnie zapoznać się z tematem krwi pępowinowej i zorientować się w ofertach dostępnych na rynku. Wybierając miejsce przechowywania krwi warto sprawdzić bezpieczeństwo i wiarygodność banku. Pomocne w wyborze będą przyznawane instytucjom uznane certyfikaty. Usługi bankowania powinny spełniać światowe standardy pobierania i przechowywania krwi pępowinowej. Komórki macierzyste z krwi pępowinowej mogą być pobierane tylko raz w życiu dziecka, dlatego warto wcześniej zainteresować się tematem, by podjąć świadomą decyzję.
fot. Arkansas ShutterBug@flickr.com