Wolna wola rozumiana jest często jako przywilej, prawo, z którego możemy korzystać bez ograniczeń. A gdyby tak spojrzeć na nią w inny sposób? Jako rodzaj obowiązku, zadanie?
Czym jest wolna wola? Według mnie jest zdolnością do podejmowania decyzji. Mamy przed sobą różne drogi i możemy wybrać tą, którą chcemy iść.
Ale powróćmy do początków. Jesteśmy w bardzo, bardzo odległych czasach, kilka milionów lat wcześniej. Na drodze ewolucji jedno ze zwierząt stanęło na dwóch nogach, nauczyło się mówić. Zostało obdarzone także mózgiem o wiele większym i bardziej rozwiniętym niż inne zwierzęta. Powstał człowiek, który jako jedyna istota na Ziemi potrafi myśleć abstrakcyjnie i ma wolną wolę.
Wolna wola jest więc czymś co odróżnia nas od zwierząt. Nie musimy zabijać dla pożywienia, nie musimy uprawiać seksu kiedy tylko mamy pociąg seksualny. Możemy zapomnieć o sobie i poświęcić własną korzyść dla dobra innych. Możemy czuć się bezpiecznie, możemy zakładać rodzinę wtedy, kiedy jesteśmy na to gotowi, możemy doświadczać przyjaźni. Możemy tworzyć i delektować się sztuką. Możemy być szczęśliwi. Tyle darów dla nas, dla ludzi.
Ale.
Często odnoszę wrażenie, że dla wielu z nas wolna wola jest zieloną kartką do robienia zła. Przecież wszystko mi wolno. Mogę zabijać. Mogę kochać się z kim chcę i kiedy chcę. Dlatego ludzie zachłyśnięci wolną wolą śmieją się z tych wszystkich, którzy powstrzymują w sobie żądze zwierzęce. Mówią: rób to, co chcesz. Bez ograniczeń, przecież wszystko wolno, wszystko wolno... Chcesz do czegoś dojść w życiu? Rób karierę, nie zważając na innych! Chcesz odejść od żony/męża? Zrób to! Nie myśl, że ją/jego skrzywdzisz. Zapomnij, że dałeś słowo. Co właściwie znaczy przysięga? Nic, bo zawsze wolno ci ją zerwać.
Po co więc nam, ludziom, wolna wola, skoro chcemy być jak zwierzęta? Robiące to, co karze im instynkt?
Bóg dając nam wolną wolę nie powiedział: rób to, co tylko chcesz. On powiedział, rób wszystko, żeby było lepiej. Coś co potrafisz zrobić tylko ty właśnie przez to, że potrafisz sprzeciwić się czasem instynktowi, panować nad żądzami.
Żeby nasze decyzje zależały od człowieka, który jest w nas, nie od zwierzęcia, którego też gdzieś tam w sobie kryjemy.