USA, Chiny czy Japonia? Od dwóch lat niepewność czyj komputer najszybszy. Kiedyś miało to przełożenie na siłę militarną. Teraz to dominacja w nauce i gospodarce.
Alan Turing w 1936 roku skonstruował matematyczny model komputera tylko po to by wygrać wyścig o rozstrzygnięcie pewnego problemu matematycznego. Mimo przegranej jego konstrukcja po nazwaniu "Maszyną Turinga" przyjęła się jako najpowszechniejsza teoria informatyki.
Już niebawem Alan Turing stanął w wyścigu z hitlerowcami, konstruując elektryczne maszyny zdolne łamać szyfry tego wroga. Prezent polskiego rządu z przedwojennymi pracami Polaków dał mu w tym fory. W końcu zbudował pierwsze elektroniczne komputery COLOSSUS, ale z powodu brytyjskiej tajemnicy przez długie lata za pierwszy uważano uruchomiony kilka lat później amerykański ENIAC - stosowany m.in do obliczania trajektorii pocisków balistycznych.
Złote lata superkomputerów, czyli najszybszych na świecie maszyn, były związane z zimnowojennym wyścigiem zbrojeń(1960-1990). Broń jądrową można było bowiem z ich pomocą doskonalić w tajemnicy, zamiast wzbudzając światowe protesty kontrolnymi wybuchami. Seymour Cray już w 1964 roku skonstruował CDC6600, uważany dzisiaj za pierwszy superkomputer. Potem konstruktor założył własną firmę i kolejne superkomputery sygnował nazwą CRAY, dla wielu po dziś dzień synonim superkomputera.
Superkomputery długo broniły się przed mikroprocesorami, bo te były zbyt wolne. Kiedy zaczęto ich używać, to w ilościach pozwalających zwielokrotnić tę szybkość do odpowiedniej wartości. Np. najlepszy w lipcu 2010 superkomputer Cray Jaguar posiada wmontowanych ok.40tys. chipów mikroprocesorowych, a lider z lipca 2011 japoński K computer prawie 60tys. Wymienione superkomputery faktycznie mają więcej niezależnych jednostek, gdyż współczesne mikroprocesory mają w jednym chipie po kilka, a nawet kilkanaście rdzeni obliczeniowych. I tak CRAY Jaguar ma łącznie 224162 rdzenie, gdy K computer aż 548352. Liczbę rdzeni komputera chińskiego Tianhe-IA trudno oszacować, bowiem wykorzystano procesory do kart graficznych, posiadające ogromną liczbę rdzeni.
Wykres ilustrujący rozwój komputerów według prędkości ich obliczeń ilustruje prawo Moora, które mówi, że co 1,5 roku podwaja się ilość tranzystorów w układzie scalonym, a co za tym idzie prędkość obliczeniowa komputera. Gdyby podobne tempo wzrostu obowiązywało dla prędkości poruszania się to dziś latalibyśmy szybciej niż światło. Od 1964 wraz z komputerem CDC6600 posługujemy się terminem superkomputer na określenie najszybszych w danym momencie maszyn.
Większość superkomputerów pochodzi z USA, ale ostatnio pojawiły się komputery z Chin, a japońska elektronika też nie daje za wygraną.
Obecnie najsilniejszy na świecie superkomputer japoński "K computer" zainstalowano w RIKEN - Instytucie badań w fizyce i chemii. Pobiera on 9,898 MW energii elektrycznej, czyli roczne rachunki energetyczne to ok.10mln dolarów. Pomieszczono go w prawie 700 szafach ustawionych w pomieszczeniu o powierzchni rzędu 1000m2. Szacuje się, że jest on szybszy niż milion połączonych komputerów osobistych.
Superkomputery od dawna wykorzystuje się do prognozowania pogody, bo zwykłe komputery prognozę dwutygodniową sporządzały przez miesiąc. Dzisiaj zastosowania najszybszych superkomputerów wymagają problemy zmian klimatycznych. Również pewne problemy kryminalistyki wymagają większych mocy obliczeniowych np. by łamać przez olbrzymią liczbę prób zabezpieczenia zaszyfrowanych przez przestępców danych. Superkomputery pomagają też w przewidywaniu skutków katastrof, m.in. prowadziły symulację możliwej katastrofy ekologicznej po wypływie ropy z platformy wiertniczej BP Deep Horizon.
