Wszystko o LED
Oświetlenie LED jest zdecydowanym hitem mijającego roku, a to przecież dopiero początek kariery technologii LED w naszym życiu. Wokół nas coraz więcej mówi się o tym, by zastąpić dotychczas wykorzystywane żarówki, nawet te energooszczędne, na ekologiczne i wydajne LED-y. Dlatego warto dowiedzieć się więcej, czym jest technologia, w której branża oświetleniowa widzi przyszłość.
Rozszyfruj – LED
Niemal każdy słyszał określenie „LED”, ale mało kto wie, jakie jest jego rozwinięcie. Nazwa pochodzi z języka angielskiego i jest skrótem od słów Light Emitting Diode. W języku polskim jest to nic innego jak dioda elektroluminescencyjna, jednak nazwę tę można uznać za zbyt nieprzystępną, biorąc pod uwagę obszerną grupę odbiorców.
Wiele osób mogło zetknąć się z technologią LED już dawno, bo choć jest to technologia nowoczesna – to znana jest od wielu lat - diody zostały wynalezione w Rosji w 1920 roku. Zostały one wprowadzone do praktycznego stosowania w Stanach Zjednoczonych w 1960 roku. Dawniej wykorzystywana były np. w kontrolkach sprzętu elektronicznego, w których najczęściej można było spotkać LEDy w kolorze niebieskim, zielonym, żółtym czy czerwonym. Tych jednak nie można było wykorzystać w oświetleniu większych powierzchni. Na szczęście dla wszystkich opracowano technologię pozwalającą na tanią produkcję diod, które świeciły w kolorze białym. Nie było to jednak takie proste – dioda to element półprzewodnikowy, przez co może emitować jedynie wąską częstotliwość fali świetlnej, a więc świecić w jednym kolorze. Światło białe uzyskuje się na dwa sposoby – pierwszym jest łączenie LEDów w trzech podstawowych barwach RGB, które razem emitują światło białe. To rozwiązanie znane jest m.in. z monitorów i telewizorów. Drugim sposobem jest pokrycie soczewki diody emitującej światło w niewidzialnym ultrafiolecie luminoforem, który świeci na biało.
Co można zyskać wybierając LEDy?
Zastosowanie technologii diodowej niesie ze sobą wiele korzyści dla konsumenta. Przede wszystkim oświetlenie LEDowe jest dużo bardziej energooszczędne, niż inne dostępne na rynku rozwiązania. Diody są 200 % bardziej energooszczędne niż kompaktowe lampy fluorescencyjne, czyli popularne świetlówki, a także do 10-krotnie bardziej oszczędne niż żarówki. Ich energooszczędność wynika z faktu, iż niemal cała dostarczana do diody energia zamieniana jest w światło.
Ponadto, diody w oświetleniu produkowanym przez renomowane firmy jak Kontakt-Simon w Polsce, cechują się niezwykle długą żywotnością. Diody nie palą się, ani nie migoczą. Żywotność jednej diody może ociągnąć nawet 100 tys. godzin świecenia w przypadku produktów najwyższej jakości. To przekłada się na 10 godzin pracy dziennie przez 27 lat lub 11 lat ciągłej pracy. Przy takich wynikach żarówka, której czas pracy szacowany jest na 1000 – 2000 godzin, a nawet energooszczędna świetlówka (10 000 h świecenia) wypadają blado. Warto dodać, że włączanie i wyłączenia w żaden sposób nie wpływa na żywotność diod.
Istotny jest także fakt, iż diody nie zawierają rtęci, ani innych toksyn, mogących być niebezpiecznymi dla człowieka. LEDy nie emitują także promieniowania ultrafioletowego (UV), ani nie migoczą. Dzięki temu nie męczą oczu, nie nadwyrężają wzroku i zapewniają komfortowe użytkowanie. Nie generują także fal radiowych mogących kolidować z pracą radia czy telewizji. Ponieważ zastosowanie technologii LED w branży oświetleniowej oparta jest o wykorzystanie w jednym źródle światła dużej liczby małych diod, a nie skupionego źródła światła, zapobiega to grzaniu się lamp.
Technologia idealna?
Chociaż technologia LED posiada wiele zalet, nie należy zapominać o wadach. Jedną z najważniejszych jest przede wszystkim wciąż cena. Ta jest dużo wyższa, niż w przypadku technologii od dawna dostępnych na rynku.
Również bardzo długi czas pracy diod nie jest nieobarczony wadami. Z czasem zaczynają one emitować coraz mniej lumenów. W połowie swojej żywotności są w stanie dostarczać jedynie połowę światła, które emitowały na początku. Choć diody są bardzo trwałe (nie groźne im warunki atmosferyczne czy wstrząsy), to mają bardzo małą odporność na niewłaściwe zasilanie. W ten sposób stosunkowo łatwo można je uszkodzić. LEDy mają zerową bezwładność na skoki napięcia, dlatego inwestując w tego typu rozwiązanie warto zabezpieczyć je niskonapięciowymi zasilaczami.
Co i jak?
Obecnie rozwiązania LEDowe znaleźć można niemal w każdym sklepie oświetleniowym. Na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań z wykorzystaniem technologii diodowej. Od elastycznych wodoodpornych węży oświetleniowych, poprzez żarówki zastępujące tradycyjne modele z małym i dużym gwintem oraz oświetlenie halogenowe, aż po wysokowydajne lampy używane w oświetleniu ulic.
O ile rodzaj rozwiązania diodowego łatwo dopasować do własnych potrzeb, to często problemem jest rozszyfrowanie oznaczeń na opakowaniu i wartości charakteryzujących LEDy. Dla większości dotychczasowym wyznacznikiem mocy żarówek czy świetlówek były Waty podane na opakowaniu. Każdy wie, jakie światło dają te o mocy 50 W, a ja nie 100 W. Jednak w przypadku technologii LED to nie ten parametr powinien decydować, bowiem lampa diodowa np. o mocy 6 W odpowiada żarówce 25 W. Łatwo więc się naciąć, wybierając zbyt mocną lampę.
Co więc jest istotne? Lumeny – to one informują nas, jaką mocą będzie świecić dany produkt. Im więcej lumenów, tym więcej światła będzie emitować dana lampa, a więc mocniej oświetlać dane miejsce. Istotna jest także tzw. temperatura barwowa, której jednostką jest Kelwin, a symbolem K. Dzięki tej informacji możemy określić, czy dana lampa będzie pasowała do wybranego przez nas zastosowania. Większość lamp stosowanych do oświetleń pomieszczeń posiada od 2000 do 10 000 K. Dla uproszczenia wyboru warto poznać poniższą skalę:
-
2000 K– barwa światła świeczki *
-
2800 K – barwa bardzo ciepłobiała (żarówkowa) *
-
3000 K – wschód i zachód Słońca *
-
3200 K – barwa światła żarowego lamp studyjnych *
-
4000 K – barwa biała *
-
5000 K – barwa chłodnobiała *
-
6500 K – barwa dzienna *
-
10000-15000 K – barwa czystego niebieskiego nieba *
-
28000-30000 K – błyskawica *
Decydując pomiędzy różnymi rozwiązaniami oświetleniowymi, należy wziąć pod uwagę plusy i minusy wszystkich technologii. Jednak w przypadku oświetlenia diodowego warto także mieć na względzie, że to w nim eksperci pokładają nadzieję na rozwój technologii wydajnej i ekologicznej. Specjaliści przewidują, że LED w niedługim czasie stanie się standardem takim, jak w dzisiejszych czasach zwykła żarówka. Warto więc już dziś zastanowić się nad inwestycją w oświetlenie diodowe i przyczynić się nie tylko do własnych oszczędności, ale i poprawy kondycji naszej planety decydując się na rozwiązanie energooszczędne.