Wielki fizyk Ernest Rutherford stwierdził kiedyś:„W nauce istnieje tylko fizyka, reszta to zbieranie znaczków pocztowych.
Czy będzie Nagroda Nobla za cząstkę Higgs’a? Nie wiem. Pytano mnie co sądzę o wynikach uzyskanych w CERN. Pokazano uzyskane zdjęcia.
Odpowiedziałem, że nie wiem co jest na tych zdjęciach. W tym pytaniu był podtekst. Chodziło o to, żebym wypowiedział się, czy uważam, że cząstka Higgs”a istnieje. Nie odpowiedziałem na to pytanie.
Teraz odpowiadam w liście otwartym.
Nie wiem czy cząstka Higgs”a istnieje. Postaram się wytłumaczyć dlaczego. W sposób zrozumiały dla jak największej ilości specjalistów i laików.
Wielki fizyk Ernest Rutherford stwierdził kiedyś:
„W nauce istnieje tylko fizyka, reszta to zbieranie znaczków pocztowych. All science is either physics or stamp collecting. (ang.)
Nie zgadzam się z tym twierdzeniem, ale postaram się wyjaśnić o co mu chodziło.
Ernest Rutherford uważał, że całą wiedzę o przyrodzie można będzie kiedyś wyprowadzić z pewnej grupy podstawowych praw. Uważał, że będą to prawa fizyki. Inne nauki zajmują się jedynie zbieraniem (kolekcjonowaniem) informacji. Tylko fizyka może te informacje połączyć w jeden spójny system i zrobi to kiedyś, kiedy „połknie” inne dziedziny wiedzy. Takie stanowisko nazywamy redukcjonizmem.
Redukcjoniści uważają, że całą wiedzę o naturze można wyprowadzić fundamentalnych praw fizyki.
Jak zaznaczyłem nie zgadzam się z takim poglądem. Uważam, że myślenie redukcjonistyczne nie umożliwia pełnego poznania.
Jednak w przypadku cząstki Higgs’a warto pójść drogą wskazaną przez Rutherford’a.
Tak zwany „model standardowy” jest katalogiem cząstek elementarnych, czyli cząstek materii mniejszych od atomu. Ten katalog składa się z różnych cząstek zwanych fermionami, bozonami, mezonami, fotonami, neutrinami itd.
Przypomina on bardzo klaser ze znaczkami pocztowymi. Mamy znaczki różnych państw, mamy serie, mamy nominały... W przypadku znaczków wiemy, że istnieje coś takiego jak poczta, że ktoś wymyślił żeby opłaty uiszczać w formie znaczków, że ktoś wymyślił żeby na znaczkach upamiętniać ważne wydarzenia albo coś reklamować.
W przypadku cząstek elementarnych nie znamy powodów, dla których możemy wśród nich wyróżnić rodzaje, serie, wartości (masę, trwałość czyli czas życia...ect).
Hipoteza postawiona przez Higgs’a, że COŚ się za tym kryje jest w pełni uprawniona. Jest prawie pewne, że to COŚ nie jest aż tak skomplikowane i trudne do odgadnięcia jak zasady działania instytucji jaką jest poczta.
Oczywiście czynione były i są próby odnalezienia zasady porządkującej klaser z cząstkami elementarnymi należącymi do modelu standardowego. Niektóre z tych prób są udane. Modele matematyczne „działają”. Określają cechy poszczególnych cząstek w sposób bardzo podobny do tego co możemy zaobserwować w laboratoriach. Nie zgadza się jedynie masa cząstek teoretycznych i rzeczywistych. Stąd hipoteza Higgs”a o istnieniu ukrytej cząstki innego rodzaju nadającej masę bozonom, fermionom i mezonom.
Cząstka Higgs’a mogłaby być tym co „wyjaśnia” posiadanie konkretnej masy przez cząstki elementarna, ale moim zdaniem nawet jeśli ona istnieje i ma cechy jakie przypisują jej fizycy, to nie rozwiązuje problemu „poczty”, która wyemitowała znaczki z klasera jakim jest model standardowy.
PS. Jestem fizykiem. Dlatego pytano o moje zdanie na temat dokonanego ostatnio w CERN-ie odkrycia, ale nie jestem specjalistą w dziedzinie fizyki cząstek elementarnych. Moja opinia jest miarodajna „o tyle o ile:)”.
Adam Jezierski