Czego by nie napisać o tym mikro-utworze - jest w swoim założeniu genialny.
Ale ad rem. Posłużę się formułkami zapisów słownikowo – encyklopedycznych, bo nie ma się tu co wymądrzać”
„haiku to nierymowany wiersz wywodzący się z Japonii Składa się z sylab ułożonych w trzech wersach. Istota haiku tkwi w jego niedopowiedzeniach. Czytelnik zostaje zachęcony do przywołania swoich najgłębszych uczuć …proste rzeczy i zdarzenia atmosfera refleksji tak aby przystanąć na chwilę,w pełni odczuć otaczający nas świat i pozostawić na boku zgiełk życia, cały czas żyjąc w tym zgiełku…”
„… wiersze haiku … łatwiej niż malarstwo oddają subtelne różnice pomiędzy czteroma nastrojami – sabi, wabi, aware, yungen oznaczającymi:
- Sabi: samotność, zachowanie dystansu wobec rzeczy, spontaniczność ale i wyciszenie,
- Wabi: dostrzeżenie „takości” tkwiącej w najzwyklejszych rzeczach,
- Aware: nostalgia, smutek choć niezupełnie –za ukochaną przeszłością, echo tego, co przeminęło i co kochaliśmy. Jak katedra nadająca brzmienie chórowi bez którego byłby uboższy, coś o nietrwałości wszechświata i dostrzeganiem w nim Wielkiej Pustki,
- Yungen: tajemnica. Opisanie tego określenia przedstawia największy problem …
I stąd wiersze muszą mówić same za siebie.
„Morze ciemnieje
Głosy dzikich kaczek
są z lekka białe”
Haiku - tajemnicza i wdzięczna poezja rozwinęła się dzięki Basho (1643-1694). Napisał on: „aby pisać haiku postaraj się o małe dziecko”
W oryginalnej wersji japońskiej składa się z siedemnastu sylab
W tłumaczeniach współczesnych z japońskiego, czego podjął się Czesław Miłosz, to metrum siedemnasto sylabiczne nie jest możliwe. Ale myśl tak, jeśli zastała, sprawi że haiku jest trafione…
Tylko kilka przykładów z japońskiego haiku Basho - Czesława Miłosza:
„Opadły kwiaty
Wrócił na gałąź
To był motyl”
Wstyd w tej sukni
żaden ścieg
nie jest mój
Zimna biała azalia
samotna zakonnica
pod słomianą strzechą
Wioska bez dzwonów
W wiosenny wieczór
czego słuchać
Krople rosy
czym lepiej obmyć
pył świata
Słowo, sadzawka,
Żaba, skok,
Plusk
Zły, obrażony
wróciłem
A wierzba stoi w ogrodzie
Księżyc
Irysy u moich stóp
Sandały sznurowane na niebiesko
Letnie trawy,
wszystko co zostaje
z marzeń żołnierzy
Choć wynika z moich obserwacji, że należałoby zachować maksymalny skrót myślowy i ustawić proporcje wersów przynajmniej 1/3, 2/3, 1/3 długości wersu, lecz niezobowiązująco. Współczesne interpretacje mogą i muszą oddać jedynie treść „takość” myśli.
Należy pamiętać, że dobre haiku jest niczym „kamyk wrzucony do studni umysłu słuchacza, przywołujący skojarzenia…” Zaprasza słuchacza do współpracy zamiast wprawiać w stan podziwu dla poetyckich wyczynów autora .
Oczywiście istnieją dziesiątki forum polskich blogów zachęcających do współtworzenia. Istnieją nie tylko kluby i polskie fora haiku ale powstały polskie wydawnictwa specjalistyczne haiku. Są nawet organizowane międzynarodowe zawody–warsztaty.
Znajdziecie na tych forach świetne tłumaczenia współczesnych (i nie tylko) autorów również europejskich. Nie będę ich tu cytował – szkoda czasu są w necie
Wracając na nasze podwórko. Czy te wiersze są trudne ? Raczej na swój sposób wymagające a przez to elitarne. Same w sobie zbliżają się do granic złotej myśli czy też aforyzmu. Przede wszystkim skrót myślowy do maksimum to ich wartość.
Haiku ma jeszcze jedną tajemnicę.Czytane od dołu nadają myślom inny, niedopowiedziany, zaskakujący sens... a może tylko tak mi się wydaje ...
Jak niedaleko od tego są przecież myśli fragmentów wierszy Jana Stasicy, Rysia Gnostyka, krótkie złote myśli Kasi Skalnej,. Grenneway, celne skróty Awersa oraz wielu świetnych poetów eioby a znakomite „myśli” hussaira są same w sobie bliskie tej unikalnej formy !
Moje własne próby haiku Wam właśnie dedykuję:
Przestrzeń.
Do mety droga, która została
z tyłu.
Kochać dłużej można.
Jeśli myśli układają się
w wiersz.
Portfel śni
chwilą oczekiwania
na wydanie reszty.
Łatwiej całować wargi,
które pamiętają
smak pocałunku.
Zamknięte okna.
Pożegnanie, bilety, klucz
A może wiatr.
Przysięga.
Sygnał, po którym zmienia się
skala faktu.
Przy powitaniu.
Pożegnanie czeka
po drugiej stronie drzwi.
Zepsuty zegar.
Dla ważnej decyzji
jest obojętny..
Zachód.
Małe chaty - czarne pałace
Czarne pałace - chaty żegnane słońcem.
Asfaltowy plac,
milczy płotem zamkniętym na kłódkę.
Podniesione co upadło.
Nadzieja, drzwi banku.
Kredyt do spłaty.
Diagnoza,
skalpel, walka, uśmiech lekarza.
Podarowany dzień.
Słowa wysłuchane.
Okno życia.
Przyjaźń, schronisko dla ludzi.
Śmierć.
Koniec oddechu, kurtyna.
Początek samotnej podróży…
Obrazki z zasobów google
Wybaczcie jeśli zanudziłem
Siwy
.
.