Ilu Bogów lepiło człowieka z gliny i ile było Potopów? Ja znam co najmniej dwa takie przypadki.
Od dawna byłem zdania, że ST jest niczym więcej, jak spisaną historią Izraela. Pamiętam, jak uczono mnie, że opowiedziane tam historie są faktami historycznym, ale czy wszystkie? Czy nie jest tak, że pierwsze rozdziały Księgi Rodzaju zamiast faktów, zawierają wierzenia, a przedstawione tam opisy, to w rzeczywistości tylko wyobrażenie sposobu powstania świata, i to spisane przez wymarłe już cywilizacje? Natomiast Mojżesz był jedynie ich propagatorem, tym który je spisał i umieścił w Biblii? Wiele wskazuje na to, że może tak być. Gdy w połowie XIX w. w dawnej stolicy Asyrii, Niniwie, odkryto ogromną bibliotekę króla Asurbanipala, znaleziono tam około 25 tys. glinianych tabliczek z pismem klinowym. Nikt nie umiał właściwie ocenić znaleziska aż do 3 grudnia 1872 roku, W tym dniu w Londynie, na posiedzeniu Towarzystwa Biblijnej Archeologii (Society of Biblical Archeology), jeden z pierwszych asyriologów George Smith, ogłosił swoje zadziwiające odkrycie. Okazało się, że jedna z tabliczek zawierała fragment opisu Potopu, przypominającego znaną opowieść biblijną. Znalezisko wywołało zdumienie całego świata naukowego, bo okazało się, że Biblia, wcale nie jest najstarszą księgą świata. Znaleziony tekst udowodnił, że istniały inne, dużo starsze historie stworzenia świata. Wiele motywów znanych dotychczas jedynie z Biblii znalazło swój pierwowzór. Czyżby Biblia powtarzała jedynie to, co inni wymyślili dużo wcześniej? „Atarhasis”- to najstarszy tekst znany w całości dzisiejszym archeologom. Powstał w Mezopotamii w XVIII lub XVIIw. pne. (biblijny Mojżesz żył w XIII w. przed Chrystusem) i zawiera opis początków człowieka i wspomnianego już Potopu. Jego autor czy też autorzy, próbują odpowiedzieć na pytanie: skąd wziął się człowiek i po co.? Bohaterami są dwie grupy bogów: starsi, nazywani Anunnaki, i młodsi, Igigi. Odczytane teksty tak przedstawiały powstanie człowieka:
„Kiedy bogowie stwarzali człowieka, byli zmuszani do pracy i bardzo się trudzili, gdy wielcy Anunnaki nakładali na Igigi siedmiokrotne prace. Wielki był ich trud, a praca bardzo ciężka i nieskończone ich mozoły”.
Wykorzystywani Igigi zbuntowali się przeciw potężniejszym boskim braciom. Zagrożeni Anunnaki, po daremnych próbach ugłaskania buntowników, wpadli na pomysł stworzenia człowieka:
„Ea, otworzywszy usta, zwrócił się do bogów, swoich braci:
Dlaczego mamy ich obwiniać? Ciężka była ich praca, nieskończone mozoły!
Jest jednak na to rada. Wystarczy stworzyć człowieka:
To on będzie dźwigał jarzmo bogów, będzie dźwigał jarzmo Igigi, to człowiek zostanie obciążony ich pracą”.
W wielkim babilońskim poemacie ENUMA ELISZ, który głosił chwałę boga Marduka – starszym od najstarszych ksiąg biblijnych, znajdujemy lepienie człowieka z gliny.
- Tablica V
Na niebie Marduk stworzył gwiazdy, obdarzył Księżyc i Słońce blaskiem, rozdzielił dzień i noc. Prawdopodobnie stworzył także rośliny i zwierzęta (tablica jest uszkodzona). Wszyscy bogowie składali cześć Mardukowi.
- Tablica VI
- Marduk postanowił stworzyć człowieka. Podzielił się swoim pomysłem z Ea. Uzyskał zgodę bogów na złożenie ofiary z Kingu, z którego krwi Ea stworzył pierwszych ludzi i przykazał im służyć bogom.
Według innego tekstu, pochodzącego z mitów egipskich, człowieka ukształtował z gliny na kole garncarskim bóg Chnum.
Chnum – w mitologii egipskiej pradawny bóg Górnego Egiptu. Stwórca ludzi, miał na kole garncarskim ulepić człowieka i inne stworzenia. Uważany był także za dawcę wody i opiekuna wylewów Nilu.
Od V dynastii (zgodnie z teorią heliopolitańską) łączony był ze Słońcem (Re), występując pod imieniem Chnum-Re. W sztuce staroegipskiej jego wyobrażenia przy kole garncarskim pojawiły się za czasów XVIII dynastii, chociaż wzmianki o tej jego roli sięgają Tekstów Piramid..¹
W Biblii również czytamy, że człowiek ulepiony został z gliny:
Pan Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą (Rdz 2, 7).
Skąd wziął się ten motyw? Czyżby Biblia powtarzała jedynie to, co inni wymyślili dużo wcześniej?
Porównując natchnione teksty biblijne z poematem „Atarhasis”, uwagę przykuwa kolejna „oryginalność” autorów biblijnych. Dochodzi się do wniosku, że nie tylko dobrze znali mitologię i tradycję swych sąsiadów, ale potrafili też wybierać z niej to, co uznali za przydatne by osiągnąć swój cel. Zapożyczone tradycje oczyszczono z politeizmu i przedstawiono jako własną historię stworzenia świata. Następnie przez długie wieki wmawiano ją wszystkim, a Biblia uchodziła za najstarszą księgę świata. Bo nie mogło być inaczej, skoro to od niej wszystko się zaczęło. Odczytując znalezione w ruinach starożytnej Niniwy tabliczki z pismem klinowym, natrafiono na opowieść o Potopie uderzając podobnym do biblijnego.
Jego bohater - „Utnapisztim - był jednym z niewielu ludzi, którzy ocaleli z potopu sprowadzonego przez bogów za namową Enlila. Ostrzeżony przez przychylnego mu boga Enkiego, zbudowa statek, na którym pomieścił swoją żonę, krewnych, sługi i dobytek oraz rośliny i zwierzęta wszystkich gatunków. Gdy nadszedł potop, unoszący się na falach korab dał wszystkim bezpieczne schronienie. Po siedmiu dniach stawiania czoła burzom podczas potopu, statek osiadł na górze Nimusz. Po następnych siedmiu dniach Utnapisztim wypuszcza kolejno gołębia, jaskółkę i kruka. Ten ostatni już nie wrócił, co świadczyło, że wody potopu opadły i ptak znalazł miejsce by usiąść. Przybiwszy do lądu, Utnapisztim wypuścił wszystkie zwierzęta, zasadził wszystkie rośliny i złożył ofiary bogom. Skutki nierozważnie wywołanej katastrofy przeraziły bogów, którzy pożałowali swojej decyzji.” ¹
Należy sądzić, że wychowany na dworze faraona Mojżesz, jako protegowany córki faraona, znał te prastare podania i tradycje i umiejętnie wykorzystywał wplatając w opowieści o stworzonym przez siebie Bogu. Tworząc mit starał się odpowiedzieć na wszelkie pytania o sens życia, jego ustawicznego zagrożenia, o sens cierpienia i śmierci, o ludzką odpowiedzialność i o samego Boga.
Nie dziwcie się zatem Siostry i Bracia. że Wasz Jahwe też was ulepił z gliny(?)..., pokarał Potopem, a przecież mógł inaczej, zamiast czerpać wzorce nie dosyć że pogańskie, to jeszcze świętokradcze - bo pochodzące od "nieistniejących" bogów-stwórców.
Przypisy:
¹. Fragmenty teksu pochodzące z Wikipedii.