Do organizacji pożytku publicznego zaliczane są fundacje i stowarzyszenia, których działalność określona jest jako społecznie użyteczna.
Podstawą prawną regulującą zasady działania tego typu organizacji jest Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Status organizacji pożytku publicznego może uzyskać każda fundacja i każde stowarzyszenie o charakterze organizacji pozarządowej, przy czym składając odpowiedni wniosek, musi jednocześnie spełnić kilka warunków wynikających z przepisów ustawy.
Przede wszystkim działalność takiej organizacji musi być społecznie użyteczna, ukierunkowana na realizację zadań z zakresu sfery publicznej, wśród których w ustawie wskazano: pomoc społeczną, działalność charytatywną, promocję i ochronę zdrowia, wolontariat, a także kulturę, naukę, oświatę oraz wychowanie. Działalność tego typu powinna być prowadzona przez organizację już przynajmniej dwa lata w chwili ubiegania się o przyznanie statusu OPP. Ponadto stowarzyszenie lub fundacja nie może prowadzić działalności gospodarczej, co wynika z formy aktywności nieukierunkowanej na czerpanie zysków. Weryfikacja prawidłowego funkcjonowania organizacji dokonywana jest na podstawie przygotowywanych przez nią sprawozdań wyjaśniających, na co został przeznaczony kapitał pozyskiwany w celu realizacji założeń statutowych. Ponadto organizacja jest zobowiązana wykazać w przejrzysty sposób zakres realizacji celów statutowych i umożliwić wewnętrzną kontrolę mającą ocenić jej przepisowe funkcjonowanie.
Status organizacji pożytku publicznego zostaje przyznany po stwierdzeniu, że stowarzyszenie lub fundacja spełnia warunki wynikające z ustawy. Formalnym potwierdzeniem decyzji jest wpis organizacji do Krajowego Rejestru Sądowego, który dokonywany jest tylko na wniosek organizacji ubiegającej się o przyznanie statusu.
Posiadanie statusu OPP uprawnia stowarzyszenie lub fundację do korzystania z pewnych przywilejów. Jednym z nich jest zwolnienie z podatku dochodowego oraz od nieruchomości i czynności cywilnoprawnych, a także opłat sądowych i skarbowej. Ponadto ustawa przewiduje możliwość współpracy organizacji pozarządowych z administracją publiczną w sferze zadań publicznych, które powinny być prowadzone w trybie zgodnym z przepisami – zlecanie określonych zadań przez organy administracji. Dzięki statusowi OPP stowarzyszenia i fundacje zyskują dodatkowe źródło kapitału warunkującego ich funkcjonowanie. Ważnym przywilejem przewidzianym ustawą jest możliwość przekazywania przez podatników 1% swojego podatku na rzecz OPP.
Organizacja pożytku publicznego podlega nadzorowi w zakresie prowadzonej przez nią działalności. Nadzór sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, który weryfikuje prawidłowe funkcjonowanie organizacji, zgodne ze statutem i ustawą. Pod uwagę brany jest zakres realizacji celów statutowych oraz prawidłowe korzystanie z przywilejów przysługujących organizacji o statusie OPP. Utrata statusu OPP może nastąpić w drodze sądowej w wyniku nieprzestrzegania zasad przewidzianych ustawą.
Źródło: http://podarujzycie.org