Sytuację prawną małżonków i relacje między nimi względem mienia wniesionego lub nabytego w czasie trwania małżeństwa regulują właściwe przepisy prawne.
Przepisy te określane są jako system majątkowy, inaczej ustrój majątkowy. Może on mieć formę wspólności majątkowej lub rozdzielności majątkowej – w zależności, czy majątek po zawarciu małżeństwa zostanie połączony w spójną całość, czy utrzymany w stanie niezmiennym.
Ustrój majątkowy
Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia związku małżeńskiego między małżonkami powstaje tzw. wspólność majątkowa, jeśli nie została podpisana umowa o rozdzielności w formie aktu notarialnego (intercyzy).
Istnieją trzy ustroje majątkowe:
- ustawowy – powstaje z mocy ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa,
- przymusowy – powstaje na wniosek małżonków i w wyniku wprowadzenia przez sąd rozdzielności majątkowej, a ustaje na mocy orzeczenia sądu lub z mocy prawa,
- umowne – stanowi wspólność majątkową, rozdzielność majątkową, rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
Majątek wspólny a osobisty
Na wspólnotę majątkową składają się przedmioty nabyte przez oboje małżonków lub jednego z nich w czasie trwania wspólności, jak:
- wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej,
- dochody z majątku wspólnego małżonków,
- dochody pochodzące z majątków osobistych każdego z małżonków.
Natomiast nie stanowią jej przedmioty należące do majątku osobistego małżonków, czyli:
- nabyte przed zawarciem małżeństwa,
- nabyte w drodze dziedziczenia, darowizny, zapisu,
- służące do zaspokajania osobistych potrzeb,
- prawa niezbywalne,
- uzyskane z tytułu odszkodowania, zadośćuczynienia (z wykluczeniem renty wynikającej z całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy),
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub innej działalności zarobkowej,
- prawa autorskie, prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej, prawa twórcy,
- uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia,
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom.
Zasady wspólności majątkowej
Każdy z małżonków ma prawo do samodzielnego zarządzania przedmiotami wchodzącymi w skład majątku wspólnego, chyba że przepisy stanowią inaczej. Jednak zgoda drugiego małżonka wymagana jest w przypadku zamiaru zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości, użytkowania wieczystego, prawa rzeczowego (którego przedmiotem jest budynek lub lokal), gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa (również wydzierżawienia), a także przekazania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków oraz darowizny z majątku wspólnego.
Wspólnota majątkowa to przedmioty i pieniądze, ale też zobowiązania i długi zaciągnięte tylko przez jednego ze współmałżonków. W związku z tym drugi współmałżonek może zostać pociągnięty do odpowiedzialności, a tym samym spłaty należności. Jednak zgodnie z prawem wszelkie zobowiązania wymagają zgody drugiego małżonka, co oznacza, że nie jest on zobowiązany do ich regulowania, jeśli nie wiedział o nich bądź nie wyraził na nie zgody.
Źródło: http://adwokat-miling.pl