Demony wojny podnoszą łby?

Tydzień temu ze śmiechem gawędziłam, jak to mi dali w pracy do pisania umowę o zatrudnienie specjalisty ds. obronności w jednostce o charakterze państwowym

 Musiałam się przebijać przez nieprawdopodobny gąszcz przepisów regulujących tę sferę w naszym porządku prawnym – ustawy liczące kilkaset stron, kaskady rozporządzeń we wszystkich kolorach, jakieś zobowiązania wynikające z udziału Polski w NATO… Z całego serca współczułam osobie, która będzie musiała wiedzieć, jak się tworzy np. Plan Mobilizacji Gospodarki i jakie są przymusowe świadczenia ze strony przedsiębiorców na rzecz obronności państwa.

Niestety, wczoraj wieczorem, robiąc standardowy przegląd wiadomości prawnych, natknęłam się na informację, przez którą już mi nie było tak do śmiechu. Wczoraj oficjalnie opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 lutego 2015 r. w sprawie wprowadzenia obowiązkowych ćwiczeń wojskowych. Rozporządzenie jest nader zwięzłe, niemalże niezauważalne w taśmowej produkcji przepisów każdej treści: „§ 1. Wprowadza sięobowiązkowe ćwiczenia wojskowe dla żołnierzy rezerwy i osób przeniesionych do rezerwy niebędących żołnierzami rezerwy w związku z wystąpieniem potrzeb Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie przeszkolenia żołnierzy rezerwy posiadających nadane przydziały mobilizacyjne oraz dla żołnierzy rezerwy i osób przeniesionych do rezerwy niebędących żołnierzami rezerwy, którym planuje się nadać takie przydziały”. Mina zrzedła mi tym bardziej, że wczoraj mój ukochany brat miał kwalifikację wojskową i zgodnie z oczekiwaniami wrzepili mu kategorię A, więc jestem żywotnie zainteresowana tematem.

Przedstawiciele rządu i wojskowi tłumaczyli, że to rozporządzenie to absolutnie nic takiego. Ot, pozwala ludziom dobrowolnie zgłosić się na ćwiczenia wojskowe, jeśli tylko będą mieli takie pragnienie i życzenie (ostatnio słyszałam w radiu, jak do Biura Bezpieczeństwa Narodowego zgłosił się korpus ochroniarzy i dramatycznie obwieścił, że chce służyć krajowi, tylko jeszcze nie wie jak). Najwyraźniej jestem bardzo lichym magistrem filologii i jeszcze lichszym magistrem prawa, skoro nie wiem, w jaki sposób zinterpretować tekst wspomnianego rozporządzenia, żeby mi ze słowa „obowiązkowe” ta dobrowolność wyszła. Z której strony nie czytam – zawsze przymus i podleganie obowiązkowemu uczestnictwu w ćwiczeniach wojskowych. Wprawdzie armia zarzeka się, że nikogo wzywać nie zamierza, ale co w sytuacji, kiedy jednak ktoś dostanie wezwanie do stawienia się do udziału w tym całym wojskowym cyrku? Wówczas nie ma nic do gadania, bo dura lex, sed lex. Przepisy uchwalone, obowiązki wobec ojczyzny wykonywać należy. I nikogo nie będzie obchodziło, czy się to komuś podoba czy też nie. Dopóki te regulacje będą uśpione, a najlepiej martwe, czego im z całego krwiożerczego serca życzę, to można z nimi żyć. Problem w tym, że będą również wisieć jak miecz Damoklesa, po który może sięgnąć każdy, w najmniej oczekiwanych okolicznościach – a to już powinno doprowadzić do ciężkiej furii.

Jeszcze bardziej martwi mnie coś innego: rozporządzenie zostało wydane jak byk na podstawie art. 101 ust. 10 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony: „Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić obowiązkowe ćwiczenia wojskowe dla żołnierzy rezerwy i osób przeniesionych do rezerwy niebędących żołnierzami rezerwy w przypadkach zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub wystąpienia potrzeb Sił Zbrojnych, a także w okresie trwania obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego, uwzględniając CEL wprowadzania ćwiczeń wojskowych, KATEGORIE osób objętych obowiązkiem ich odbycia, a także OKRES, na który wprowadza się ten obowiązek”. Moi drodzy Czytelnicy, jak widać – rozporządzenie powinno mieć charakter absolutnie wyjątkowy, ponieważ może zostać wydane tylko w dwóch przypadkach: kiedy państwo jest zagrożone albo kiedy domagają się tego Siły Zbrojne. W tekście opublikowanego aktu powołano się cichaczem na tę drugą przesłankę, nikt jednak nie wyjaśnił, jakie my mamy teraz specjalne potrzeby w tym zakresie? Z jakiego powodu musimy wcielić ten przepis w życie? I na co to komu…?

Mam bardzo, ale to bardzo poważne wątpliwości dotyczące zgodności tego rozporządzenia z ustawą. W art. 101 ust. 10 ustawy powiedziano bowiem wyraźnie, że Rada Ministrów powinna uwzględnić cel wprowadzenia, kategorie osób oraz przede wszystkim czas obowiązywania (co tylko podkreśla wyjątkowy charakter)! Żadnego z tych elementów się nie uświadczy, nawet przy dużym nakładzie dobrej woli. Nijak nie da się określić, kiedy straci moc obowiązującą, więc na razie jest doskonale bezczasowe. Łapią się na nie osoby posiadające dowolne kategorie wojskowe, bo i taki drobiazg pominięto. O celu nawet nie wspomnę. Nie pomoże nawet lekceważące wzruszenie ramion, że najpierw musiałaby wojna wybuchnąć, bo w art. 100 ust. 1 i 1a ustawy o powszechnym obowiązku obrony wyraźnie zaznaczono, że obowiązek odbywania ćwiczeń wojskowych istnieje w czasie pokoju.

Jeśli kogoś interesuje czas odbywania ćwiczeń, to służę uprzejmie:

Art. 101. 1. Ćwiczenia wojskowe mogą być odbywane jako:
1) jednodniowe;
2) krótkotrwałe – trwające nieprzerwanie do trzydziestu dni;
3) długotrwałe – trwające nieprzerwanie do dziewięćdziesięciu dni;
4) rotacyjne – trwające łącznie do trzydziestu dni i odbywane z przerwami w określonych dniach w ciągu danego roku kalendarzowego

Art. 104. 1. Czas trwania ćwiczeń wojskowych nie może przekraczać łącznie dziewięćdziesięciu dni w ciągu roku.
2. Żołnierz rezerwy może odbywać ćwiczenia wojskowe trwające do dwudziestu czterech godzin nie więcej niż trzy razy w roku, a pozostałe ćwiczenia raz w roku. Niezależnie od tych ćwiczeń żołnierz rezerwy może odbywać nie więcej niż jeden raz w roku ćwiczenia wojskowe prowadzone w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych.
3. W przypadkach gdy wymaga tego konieczność zapewnienia obrony lub bezpieczeństwa państwa, Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może przedłużyć czas trwania ćwiczeń wojskowych o okres nieprzekraczający łącznie sześciu miesięcy w ciągu roku.

Może rzeczywiście niepotrzebnie podnoszę larum, ale jestem zdeklarowaną pacyfistką i nie podoba mi się wprowadzanie jakichkolwiek regulacji, które mogą sprawić, że zwykli ludzie zostaną oderwani od codziennych obowiązków, od rodzin i przyjaciół, żeby biegać po poligonie i tarzać się w błocie. Nawet jeśli to tylko lub aż 90 dni. A jeśli istnieje rzeczywista potrzeba istnienia tych przepisów, to może byłoby warto się dowiedzieć, co to jest do cholery za potrzeba…?!

PS. Biuletyn Informacji Publicznej na stronach Ministerstwa Obrony Narodowej to bardzo ciekawa lektura jest. Pokazuje, ile w rzeczywistości produkuje się w Polsce przepisów wojskowych. Wrzucam państwowy urobek tylko za ostatnie 2,5 miesiąca; w 2013 roku naprodukowali tych aktów 50, w 2014 80, a w okresie styczeń-marzec 2015 r. - już 30.

• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 lutego 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie korpusów osobowych, grup osobowych i specjalności wojskowych (Dz. U. 2015 r., poz. 342)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 lutego 2015 r. w sprawie wprowadzenia obowiązkowych ćwiczeń wojskowych (Dz. U. 2015 r., poz. 321)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 lutego 2015 r. w sprawie płatności uposażenia i innych należności pieniężnych oraz pokrywania przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej kosztów pogrzebu żołnierzy niezawodowych (Dz.U. 2015 r., poz. 309)
• Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie mianowania na stopnie wojskowe (Dz.U. 2015 r., poz. 307)
• Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie przestrzegania przepisów o ochronie środowiska w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej albo przez niego nadzorowanych (Dz.U. 2015 r., poz. 297)
• Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie sposobu odbywania zasadniczej służby wojskowej (Dz. U. 2015 r., poz. 294)
• Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie przekraczania granicy państwowej i lotów obcych wojskowych statków powietrznych w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2015 r., poz. 273)
• Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie nadawania, potwierdzania, podwyższania i utraty klasy kwalifikacyjnej przez podoficerów i szeregowych zawodowych (Dz. U. 2015 r., poz. 270)Pobierz
• Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie sprawowania nadzoru nad czynnościami związanymi z wyrobem wprowadzanym do użytku w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej (Dz. U. 2015 r., poz. 259)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie przydziałów mobilizacyjnych i pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych (Dz. U. 2015 r., poz. 258)
• Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie Komisji do rozpatrywania roszczeń z tytułu szkód wyrządzonych przez wojska obce (Dz. U. 2015 r., poz. 256)
• Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie szkół podoficerskich (Dz. U. 2015 r., poz. 252)
• Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wyższych (Dz. U. 2015 r., poz. 250)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie badań psychologicznych osób zgłaszających chęć pełnienia zawodowej służby wojskowej (Dz. U. 2015 r., poz. 245)
• Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie przekazywania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od uposażeń żołnierzy zwolnionych z czynnej służby wojskowej (Dz. U. 2015 r., poz. 243)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zadań pełnomocników ochrony w zakresie ochrony informacji niejawnych w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych (Dz. U. 2015 r., poz. 236)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lutego 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i trybu przyznawania nagród i zapomóg żołnierzom niezawodowym (Dz. U. 2015 r., poz. 229)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 29 stycznia 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie funduszy i gospodarki finansowej Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (Dz. U. 2015 r., poz. 203)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 grudnia 2014 r. w sprawie rodzajów, zestawów i wzorów oraz noszenia umundurowania i oznak wojskowych przez żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką (Dz.U. 2015 r., poz. 173)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 14 stycznia 2015 r. w sprawie rodzajów i norm uzbrojenia żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką (Dz. U. 2015 r., poz. 147)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 stycznia 2015 r. w sprawie równoważników pieniężnych przysługujących żołnierzom zawodowym oraz żołnierzom pełniącym służbę kandydacką w zamian za umundurowanie i wyekwipowanie niewydane w naturze (Dz. U. 2015 r., poz. 146)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 stycznia 2015 r. w sprawie przypadków, w których żołnierze zawodowi i żołnierze pełniący służbę kandydacką są zwolnieni od obowiązku noszenia umundurowania i oznak wojskowych (Dz.U. 2015 r., poz. 134)
• Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 16 stycznia 2015 r. w sprawie rodzajów prac geodezyjnych i kartograficznych mających znaczenie dla obronności i bezpieczeństwa państwa oraz sposobu współdziałania Głównego Geodety Kraju z Ministrem Obrony Narodowej (Dz. U. 2015 r., poz. 107)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 22 grudnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie oddelegowania żołnierza zawodowego wyznaczonego na stanowisko służbowe w Służbie Wywiadu Wojskowego do wykonywania zadań służbowych poza Służbą Wywiadu Wojskowego (Dz.U. 2015 r., poz. 91)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 grudnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organów przedstawicielskich żołnierzy zawodowych (Dz.U. 2015 r., poz. 61)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2015 r. w sprawie funduszów na nagrody i zapomogi żołnierzy niezawodowych oraz źródeł ich finansowania (Dz.U. 2015 r., poz. 77)
• Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia organu dowodzenia obroną powietrzną oraz trybu postępowania przy stosowaniu środków obrony powietrznej w stosunku do obcych statków powietrznych niestosujących się do wezwań państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym (Dz.U. 2015 r., poz. 83)
• Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad i trybu finansowania przygotowania i działania jednostek wojskowych poza granicami państwa (Dz.U. 2015 r., poz. 84)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 grudnia 2014 r. w sprawie bezpłatnego wyżywienia żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką (Dz. U. 2015 r., poz. 42)
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie pełnienia okresowej służby wojskowej(Dz. U. 2015 r., poz. 36)