Linie papilarne a ochrona danych osobowych

Nie wszędzie przetwarzanie tego rodzaju informacji jest zgodne z ochroną prywatności. Wiele wątpliwości prawnych budzi stosowanie czytników linii papilarnych przez pracodawców.

Linie papilarne należą do grupy tzw. danych biometrycznych, które pozyskiwane są tylko w ściśle określonych celach. Identyfikacja osób z wykorzystaniem tego źródła informacji może być niezwykle przydatna. Z drugiej strony, nie w każdym miejscu przetwarzanie tego rodzaju informacji jest zgodne z ochroną prywatności zapewnioną przepisach prawa. Szczególnie wiele wątpliwości prawnych budzi stosowanie czytników linii papilarnych przez pracodawców.

Dane biometryczne a pracodawcy

Ochrona danych osobowych regulowana jest przez Ustawę traktującą o tych danych oraz Ko­dek­s pracy. W tym drugim zawarty jest za­mknię­ty ka­ta­log informacji, jakich pra­co­daw­ca może oczekiwać  od pra­cow­ni­ków w procesie rekrutacji i zatrudnienia.

Nie ma w nim wzmianki o danych biometrycznych, co oznacza że wymaganie udostępniania swoich linii papilarnych np. w miejscu pracy jest nadużyciem.

Są od tej reguły jednak pewne wyjątki, które uzasadniają udostępnienie innych danych, niż te które umieszczono w wymienionym katalogu.

Zgodnie z art. 221 § 4 Ko­dek­su pracy istnieją sytuacje kiedy rekrutujący może zażądać po­da­nia in­nych da­nych oso­bo­wych, jeżeli wy­ni­ka to z od­ręb­nych prze­pi­sów. Do takich informacji można zaliczyć np. imiona i nazwiska oraz daty urodzenia dzieci, ale tylko wtedy, kiedy jest to niezbędne dla uzyskania szczególnych uprawnień. Ustawodawca w żadnym miejscu nie zezwala na prze­twa­rza­nie linii pa­pi­lar­nych pal­ców pra­cow­ni­ków w celu kontroli czasu pracy.

Linie papilarne pod ochroną

Powodów tego stanu rzeczy jest kilka. Po pierwsze wątpliwości budzi zasada adekwatności przetwarzania danych w tym przypadku. GIODO jednoznacznie stwierdza, iż cele osiągane tą metodą mogą być uzyskane za pomocą innych technik, które nie będą w tak wysokim stopniu ingerowały w prywatność jednostek. Argumentem uzasadniającym odstąpienie od tego sposobu identyfikacji tożsamości jest również charakter zgody samych zainteresowanych. W związku z tym, że pracownik z zgodnie z naturą stosunku pracy podlega poleceniom kierownika, trudno mówić o dobrowolności jego ewentualnego przyzwolenia na pobieranie danych biometrycznych. Tak więc nawet zgoda pracownika nie uzasadnia decyzji pra­co­daw­cy o wykorzystywaniu odcisków palców w celu  sprawdzenia czasu pracy osoby zatrudnionej.

Kiedy pracodawca może nas poprosić o odcisk palca?

Powstaje zatem pytanie kiedy gromadzenie linii papilarnych jest dopuszczalne.

Na polu zawodowym przetwarzanie tego rodzaju danych osobowych jest zgodne z prawem tylko w jednym przypadku. Dzieje się to wówczas, kiedy celem jest ochrona pomieszczeń wymagających zachowania szczególnej ostrożności. Dzięki temu kontrola wejść i wyjść np. do skarbca bankowego może być rzeczywiście efektywna.

Istnieją obszary, w których stosowanie czytników linii papilarnych jest jak najbardziej wskazane. Okazują się one bardzo przydatne m.in. w kryminalistyce. Od 2009 r. zgodnie z normami UE paszporty zawierają dane biometryczne w postaci odcisków palców obywateli. Dzięki wykorzystaniu tej metody, możliwe jest eliminowanie wykroczeń w postaci fałszowania dokumentów.

Autor: Elżbieta Konik