na podstawie indeksu SSDI
W internecie można natrafić na rozmaite źródła danych, które dawniej nie byłyby osiągalne w łatwy sposób, a dzięki internetowi i komputerom w domu, każdy może opracować uzyskane dane i podzielić się – dzięki społecznym portalom – z wieloma osobami.
Takim ciekawym źródłem jest strona http://www.myheritage.pl/research/collection-10002/ , na której można znaleźć dane osób pochowanych w USA. Jest to Indeks Zgonów w USA wg Ubezpieczenia Społecznego (SSDI), który zawiera informacje na temat każdego zmarłego w Stanach - nazwisko, datę urodzenia, datę zgonu, stan lub hrabstwo zamieszkania (przed marcem 1988) i kod pocztowy z ostatniego miejsca zamieszkania.
Dla statystycznych rozważań najważniejsze są daty pojawienia się na świecie oraz dokonanie żywota. Aby być pewnym, że zbieramy dane osób polskiego pochodzenia, należy wpisywać imiona typowo polskie, w polskiej pisowni, ale z pominięciem (ignorowaniem) znaków charakterystycznych naszemu językowi.
System umożliwia pozyskanie danych, ale tylko do tysiąca osób o danym imieniu, a to oznacza, że jeśli znajdziemy mniej niż tysiąc, to właśnie tyle osób system zawiera, jeśli znajdziemy tysiąc, to nie wiadomo, czy jest ich w zbiorze 1001, czy parę tysięcy. Może się zdarzyć, że pośród tysiąca jest parę niepewnych (błędnych) danych, zatem należy je skasować, więc rozpatrywanych w dalszym ciągu będzie niecały tysiąc zwróceń danego imienia.
Wszystkich rodaków (o imionach wyłącznie polskich) znaleziono 35733, z czego 19291 to panowie (54%) oraz 16442 to panie (46%).
Oto rozpatrywane imiona (w zastosowanej pisowni): Agnieszka, Alicja, Andrzej, Apolonia, Arkadiusz, Bartlomiej, Benedykt, Blazej, Boguslaw, Bozena, Bronislaw, Bronislawa, Cezary, Czeslaw, Czeslawa, Danuta, Dionizy, Elzbieta, Eugeniusz, Felicja, Franciszek, Franciszka, Fryderyk, Genowefa, Grazyna, Grzegorz, Halina, Henryk, Henryka, Ignacy, Izydor, Jacek, Jadwiga, Janina, Janusz, Jerzy, Jozef, Kajetan, Karolina, Katarzyna, Krystyna, Krzysztof, Lech, Leslaw, Leszek, Lukasz, Maciej, Malgorzata, Marcin, Mariusz, Maryla, Maryna, Marzena, Mateusz, Matylda, Michal, Michalina, Mieczyslaw, Mikolaj, Miroslaw, Miroslawa, Olgierd, Pawel, Romuald, Ryszard, Sergiusz, Slawomir, Stanislaw, Stanislawa, Stefan, Stefania, Szczepan, Szymon, Tadeusz, Tekla, Teodozja, Tomasz, Urszula, Waclaw, Waclawa, Wieslaw, Wieslawa, Wincenty, Wladyslaw, Wladyslawa, Wojciech, Zbigniew, Zdzislaw, Zdzislawa, Zofia, Zuzanna.
Jak widać, nie jest to ranking najpopularniejszych imion rodaków, którzy wyemigrowali do USA, lecz badanie częstotliwości polskich imion w Stanach (pominięto np. imiona Maria i Jan, które są liczniejsze, ale mogły reprezentować nie tylko Polaków).
Wszystkie te osoby przeżyły 977 288 757dni, czyli 2 675 746 lat (jeden przeciętny rok, uwzględniając lata przestępne, ma 365,24 dnia).
Przed upływem roku życia, zmarło tylko 5 niemowląt, zaś ponadto do ukończenia 18. roku tylko 54 osoby, czyli razem 59 naszych amerykańskich rodaków, co stanowi niecałe 0,2%. Możliwe, że ten niski wskaźnik sugeruje niewpisywanie wszystkich zgonów na listę prowadzoną przez instytucję ubezpieczenia społecznego, a to powoduje, że średnia długość życia (śdż) naszych rodaków za oceanem może wydawać się zawyżona, ale ta sprawa dotyczy całego amerykańskiego podanego systemu, nie zaś tylko naszych rodaków śdż zza oceanu.
Na podstawie uzyskanych i przeliczonych danych osób o polskich imionach zmarłych w Stanach Zjednoczonych do 2000 roku, śdż wynosiła 74,9 lat dla 35733osób, przy czym 71,0 lat dla 19291 mężczyzn oraz 79,4 lat dla 16442 kobiet.
W jaki sposób owe śdż rozkładały się w konkretnych dekadach?
W latach 1961-1970 (we wcześniejszych dekadach zbyt mało danych) śdż dla pań wynosiła 78,6 l., dla panów 74,6 l. i dla płci obojga 75,9 l. Osób odpowiednio - 1190, 2601 i łącznie 3791. W latach 1971-1980 śdż dla pań wynosiła 80,3 l., dla panów 73,3 l. i dla płci obojga 77,0 l. Osób odpowiednio - 3440, 3119 i łącznie 6559. W latach 1981-1990 śdż dla pań wynosiła 81,7 l., dla panów 71,8 l. i dla płci obojga 77,0 l. (bez zmiany). Osób odpowiednio - 3062, 2774 i łącznie 5836. W latach 1991-2000 śdż dla pań wynosiła 78,2 l., dla panów 70,2 l. i dla płci obojga 73,9 l. (bez zmiany). Osób odpowiednio - 3060, 3532 i łącznie 6592. W tej dekadzie śdż obniżyły się w trzech kategoriach. W latach 2001-2010 śdż dla pań wynosiła 78,0 l., dla panów 68,4 l. i dla płci obojga 72,6 l. Osób odpowiednio - 4308, 5407 i łącznie 9715. Śdż tu nadal się obniżyła. W latach 2011-2014 śdż dla pań wynosiła 79,6 l., dla panów 71,4 l. i dla płci obojga 75,0 l. Osób odpowiednio - 1378, 1759 i łącznie 3137. Tu nareszcie poprawiły się średnie długości życia, choć nie bardzo wiadomo dlaczego poprzednio zmniejszyły się... I jak zwykle - zawsze mężczyźni okazują się słabszą płcią niż kobiety...
Liczba osób w funkcji długości ich życia - z początku liczba zmarłych nieznacznie wzrasta (od minimalnego wieku, czyli 0 lat) i pnie się do największej liczby dla pewnego przedziału wiekowego, aby potem dość gwałtownie opadać ku nieprzekraczalnej liczbie (maksymalnego wieku – tu 112 lat). Najwięcej zgonów to 1260 (3,4%) osób w wieku 82 lat, ale 671 (4,1%) pań w wieku 85 lat i 624 (3,2%) panów w wieku 79 lat.
Magiczny wiek stu lat przekroczyło 212 osób (0,5% wszystkich omawianych osób), z czego 192 to kobiety (91%) i 19 to mężczyźni (9%). Średnia wieku to 102,2 lat. Z tych 212 osób, 70 ukończyło 100 lat, ale nie dożyło 101 (65 pań i 5 panów). Od 105 do 112 lat, to 16 najstarszych kobiet (i tylko kobiet - pod rząd).
Długość życia nie powinna zależeć od imienia rozpatrywanego nosiciela. Mogą być jedynie niewielkie różnice. Wyniki dotyczące danych imion można rozmaicie układać. Poniżej uszeregowano je według średniego roku urodzenia (śru), co jest pewną miarą popularności imienia w kolejnych dziesięcioleciach.
Imię Tekla otrzymało 888 pań, zaś ich śru, to 1897 i panie Tekle, które zmarły (jak wszystkie rozpatrywane osoby) do 2000 roku osiągnęły śdż 84,6 lat.
Błażej to imię 60 panów, zaś ich śru, to również 1897 i panowie Błażeje osiągnęli śdż 79,7 lat, czyli parę lat słabsze wyniki i to jest tendencja ogólnie znana...
Ignacy miało na imię 909 panów, zaś ich śru, to 1898 i oni osiągnęli śdż 78,8 lat.
Katarzyna miało na imię 989 pań, zaś ich śru, to 1900 i one osiągnęły śdż 83,4 lat.
Karolina - 985pań, 1900 śru i 83,9 śdż. Zwróćmy uwagę na fakt, że w obrębie jednej płci (panie mają większą śdż od panów, co wcześniej zaznaczono) śdż dla jednakowych śru są podobne.
Michalina (931) i Apolonia (983) mają śru 1902 i śdż (kolejno) 83,6 oraz 83,0.
Zuzanna (200) i Wincenty (268) mają śru 1903 i śdż (kolejno) 83,7 oraz 78,5.
Bronislawa (883) - 1904 oraz 83,8; Izydor (109) - 1905 oraz 77,9; Franciszka (252) - 1906 oraz 83,0; Stefania (993) - 1907 81,4; Bronisław (977) - 1908 75,7; Wacław (931) -1909 - 76,9; Mikołaj (333) - 1910 - 75,2; Władysława (735) - 1910 - 80,8.
Śru 1911 jest charakterystyczny dla trzech panów: Władysław (937) - 75,6, Stefan (989) - 74,5 i Michał (998) - 73,0; Wojciech (498) - 1912 - 74,0; śru 1913 jest charakterystyczny dla trzech pań: Zofia (998) - 80,2, Jadwiga (1000) - 79,8 i Stanislawa (1000) - 79,8; Stanislaw (999) - 1914 - 74,1; śru 1916: Jozef (999) - 74,0 i Romuald (464) 73,5.
Jeśli rozpatrywane imię było uznane za modniejsze w późniejszych latach, a jednocześnie wszystkie osoby zmarły do 2000 roku, to uzasadnione są obliczenia, z których wynika, że nosiciele modnych imion w późniejszych (nam bliższych) czasach żyli... krócej, co jest oczywiste.
Dlatego też końcówka listy nie jest optymistyczna dla imion najpopularniejszych w ostatnich latach, a jednocześnie dla osób zmarłych do 2000 roku (przy stosunkowo niewielkiej liczbie osób o tych imionach): Jacek (102 osób) - 1948 (śru) - 54,3 (śdż), Grazyna (83) - 1948 - 55,5, Slawomir (66) - 1952 - 49,8, Arkadiusz (30) - 1953 - 48,3, Krzysztof (194) - 1957 - 48,2 i Mariusz (39) - 1967 - 38,5.
Od 1820 do 1900 (XIX w.) roku urodziło się 10123 (28%) osób i te osoby (jeśli posiadały imiona postrzegane dzisiaj jako bardziej staromodne) „przejmowały niejako na siebie główny ciężar statystyki”, pozostawiając w kolejnym stuleciu (XX w.) mniejszy udział danego imienia w ogólnej liczbie osób o tym imieniu.
W zeszłym stuleciu żeńskie imię Agnieszka było najpopularniejsze w 3. dekadzie (1921-30) oraz 8. (1971-80) – po 13%; Alicja w 3. i 4. dekadzie – po 25%; Apolonia w 1. dekadzie – 20%; Bożena w 1. i 3. dekadzie – po 17%; Bronisława w 1. i 2. dekadzie – 14 i 17%; Czesława w 2. i 3. dekadzie – po 26%; Danuta w 3. dekadzie – 32% oraz w 4. i 5. po 21%; Elżbieta w 5. i 6. dekadzie – 16 i 19%; Felicja w 2. i 3. dekadzie – 31 i 21%; Franciszka w 1. i 2. dekadzie – 19 i 21%; Genowefa w 2. i 3. dekadzie – 30 i 36%; Grażyna w 5. i 6. dekadzie – 25 i 49%; Halina w 2. i 3. dekadzie – 22 i 36%; Henryka w 2. i 3. dekadzie – 18 i 33%; Jadwiga w 2. i 3. dekadzie – 20 i 23%; Janina w 2. i 3. dekadzie – 27 i 36%; Karolina w 1. i 2. dekadzie – 18 i 11%; Katarzyna w 1., 2. i 3. dekadzie – 11, 10 i 9%; Krystyna w 3., 4. i 5. dekadzie – 29, 23 i 22%; Małgorzata w 6. i 7. dekadzie – 37 i 19%; Maryla w 2. i 3. dekadzie po 31%; Maryna w 1. dekadzie – 25%; Marzena w 2. dekadzie – 21%; Matylda w 1. i 2. dekadzie – 23 i 27%; Michalina w 1. i 2. dekadzie – 13 i 17%; Mirosława w 2., 3. i 4. dekadzie – 18, i po 24%; Stanisława w 2. i 3. dekadzie – 21, 25%; Stefania w 1., 2. i 3. dekadzie – 18, 21 i 18%; Tekla w 1. dekadzie – 15%; Teodozja w 1., 2. i 3. dekadzie – 21, 35 i 17%; Urszula w 6. dekadzie – 19%; Wacława w 3. dekadzie – 30%; Wiesława w 4. i 5. dekadzie – 28 i 26%; Władysława w 3. dekadzie – 22%; Zdzisława w 3., 4. i 5. dekadzie – 40, 20 i 17%; Zofia w 2. i 3. dekadzie – 19 i 24%; Zuzanna w 1. dekadzie – 20%;
W zeszłym stuleciu męskie imię Andrzej było najpopularniejsze w 5. dekadzie (1941-50) oraz 6. (1951-60) – 22 i 23%; Arkadiusz w 8. dekadzie – 30%; Bartłomiej w 2. dekadzie – 25%; Benedykt w 3. dekadzie – 34%; Błażej w 1. i 2. dekadzie – po 10%; Bogusław w 3., 4. i 5. dekadzie – 18, 16 i 19%; Bronisław w 1. i 2. dekadzie – 19 i 22%; Cezary w 1. i 3. dekadzie – po 15%; Czesław w 2. i 3. dekadzie – 24 i 29%; Dionizy w 1. i 3. dekadzie – 19 i 23%; Eugeniusz w 3. i 4. dekadzie – 28 i 33%; Franciszek w 2., 3. i 4. dekadzie – 23, 21 i 19%; Fryderyk w 3. dekadzie – 45%; Grzegorz w 6. dekadzie – 27%; Henryk w 3. i 4. dekadzie – 30 i 23%; Izydor w 1. i 2. dekadzie – po 17%; Jacek w 6. i 7. dekadzie – 26 i 19%; Janusz w 4., 5. i 6. dekadzie – po 22 i 19%; Jerzy w 4. i 5. dekadzie – 20 i 23%; Józef w 2. i 3. dekadzie – 20 i 21%; Kajetan w 1., 2. i 3. dekadzie – po 7%; Krzysztof w 6. i 7. dekadzie – 38 i 22%; Lech w 5. i 6. dekadzie – 28 i 30%; Lesław w 5. dekadzie – 25%; Leszek w 5. dekadzie – 29%; Łukasz w 9. dekadzie – 16%; Maciej w 4. dekadzie – 10%; Marcin w 2. dekadzie – 15%; Mariusz w 8. dekadzie – 41%; Mateusz w 9. dekadzie – 10%; Michał w 2. dekadzie – 15%; Mieczysław w 3. dekadzie – 33%; Mikołaj w 2. dekadzie – 26%; Mirosław w 6. dekadzie – 19%; Olgierd w 2. i 3. dekadzie – po 28%; Paweł w 1., 2. i 3. dekadzie – 16, 17 i 15%; Romuald w 2. dekadzie – 25%; Ryszard w 5. dekadzie – 32%; Sergiusz w 2. i 3. dekadzie – 41 i 35%; Sławomir w 6. i 7. dekadzie – 29 i 24%; Stanisław w 2. dekadzie – 20%; Stefan w 2. dekadzie – 23%; Szczepan w 2. dekadzie – 22%; Szymon w 2. dekadzie – 28%; Tadeusz w 3. dekadzie – 32%; Tomasz w 8. dekadzie – 11%; Wacław w 2. i 3. dekadzie – 24 i 17%; Wiesław w 5. i 6. dekadzie – 27 i 33%; Wincenty w 1. i 2. dekadzie – 13 i 17%; Władysław w 2. i 3. dekadzie – 20 i 18%; Wojciech w 2. dekadzie – 11%; Zbigniew w 3., 5. i 6. dekadzie – 25, 22 i 20%; Zdzisław w 3. i 4. dekadzie – 32 i 23%.
Nasi zmarli rodacy w Stanach nosili nazwiska zakończone na ska (1316 osób), ski (8065), cka (223), cki (1338), zka (146), zki (87) oraz icz (1725), czyli łącznie 12900 osób, co stanowi 36% wszystkich (35733) emigrantów.
Co ciekawe, w podanym linku, system/strona imię Maciej pomyłkowo zwraca w pisowni... MacIej (duże I zamiast małego i), co charakterystyczne jest dla nazwisk szkockich i irlandzkich.
Na podstawie dostępnych informacji w internecie można matematycznie ujmować mniej lub bardziej interesujące zjawiska, choćby imiona naszych rodaków, którzy wybrali się za wielką wodę i tam złożyli swoje kości.