Należy odróżnić jajo krokodyla i dinozaura od smoczego jaja.
Pewnego wiosennego dnia na giełdzie staroci w O. nabyłem niewielką rzeźbę dekoracyjną z porcelany pochodzącą prawdopodobnie z ok. 1960 roku i zapewne wykonaną w Niemczech (zob. załączoną ilustrację).
Smok wykluwa się z jaja, rzeźba porcelanowa, fot. M.Sikorski
( ten przedmiot nazywam rzeźbą, bo jest on trójwymiarowy, ma wartości artystyczne mimo,
że jest to przedmiot na granicy kiczu i ma funkcję dekoracyjną oraz jest odlewem;
można używać słowa "figurka", ale to synonim )
Osoba sprzedająca ten przedmiot, a była to śliczna dziewczyna, zapewniała mnie, że jest to wizerunek dinozaura wykluwającego się z jaja. Miałem inne zdanie na temat tej figurki, ale nie chciałem prowadzić sporu z ową niewiastą, aby nie zepsuć jej wiosennego humoru.
Uważałem, że ten wizerunek nie ma nic wspólnego z dinozaurami. Przecież nie każdy gad o innych cechach niż obecnie żyjące zwierzęta z tej grupy musi przypominać dinozaura. Istnieją też inne rodzaje potworów, należące co prawda do bajecznego świata, ale nie mają nic wspólnego z dinozaurami, czy nawet krokodylami.
Postanowiłem to wyjaśnić właśnie w ten „internetowy sposób”, czyli publikując tenże skromny tekst na tym blogu.
Otóż owa rzeźba przedstawia coś innego, a mianowicie wykluwanie się smoka z jaja. Ten wizerunek nie jest przypadkiem, gdyż jest on jakby skutkiem trwania w kulturze niemieckiej motywu smoczego jaja. Według różnych legend, wierzeń religijnych oraz dawnych poglądów przyrodniczych uważano smoki za szkodliwe istoty ze świata fauny. Nawet wielcy teologowie uważali je za wcielenie diabła i przypisywano im szkodliwe działanie na życie i duszę człowieka.
W różnych życiorysach tzw. świętych Pańskich czytamy o smokobójstwie jako swego rodzaju zwalczaniu zła. Motyw szkodliwego działania smoka lub części jego ciała zawitał też do świata bajek, a właśnie jedną z głośnych kiedyś w Niemczech legend jest historia o królu smokobójcy Ortnicie, któremu podstawiono podstępnie smocze jaja. Z nich wykluły się smoki, które on pokonał, ale zginął w walce z nimi. To oczywiście niewielka część dziejów bohaterskiego króla Ortnita. Jego bajeczna postać, cnoty, rycerskość oraz bohaterstwo zostały utrwalone w pochodzącym z XIII wieku utworze poetyckim, który przez następne stulecia rozpowszechniano, a jednym z zachowanych przykładów jest ilustrowany rękopis z pocz. XV wieku w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Heidelbergu.
Więcej na temat smokobójstwa można przeczytać w mojej książce pt. Smoki i smokobójstwo, wydanej w 2015 roku.
Zob. :
Marek Sikorski, Smoki i smokobójstwo, Wyd. Sativa Studio 2015.
Na temat tej książki zob.:
Na temat autora zob.: