PR narodził się w XX wieku, czy istniał od zawsze? Jak PR-owe hasła zmieniały rzeczywistość i świat? Co z budowaniem wizerunku wspólnego mają papierosy? Oto kilka ciekawostek z historii Public Relations, które warto znać.
Trudno jednoznacznie stwierdzić, kto pierwszy zajmował się działaniami Public Relations. Zdaniem części ekspertów istniał on od zawsze, inni uważają, że termin ten pojawił się dopiero w pierwszej połowie XX wieku i przywędrował do Europy ze Stanów Zjednoczonych. Poznajmy więc historię PR. Wielu ekspertów i specjalistów ds. Public Relations nie zgadza się jednak ze zdaniem, że PR istniał od zawsze. Uważają, że początkowo było to tylko i wyłącznie działanie czysto intuicyjne, a o prawdziwym Public Relations możemy mówić dopiero, gdy komunikacja stała się systematyczna, celowa i świadoma.
Od kiedy możemy mówić o PR
Historycy wyróżniają trzy koncepcje określające początki Public Relations. Pierwsza, której zwolennikami są Albert Oeckl i Edward L. Bernays mówi, że PR istniał od zawsze, zanim wymyślono jego definicję. Zgodnie z tym założeniem, ludzie od początku istnienia musieli zabiegać o zaufanie innych. W starożytności, Grecy i Rzymianie zdawali sobie sprawę z tego, jak ważny dla ich kariery politycznej jest pozytywny rozgłos. Druga wskazuje, że Public Relations powstał podczas rewolucji przemysłowej w XIX wieku. Zwolennikami tej teorii są Franz Ronnenberg i Carl Hundhausen, którzy uważali, że ukształtowanie polityczno-społecznego i pluralistyczno-demokratycznego systemu wykształciło systematyczną, świadomą i celową komunikację. Trzecia koncepcja związana jest z Ivy Lee, który stworzył liczne metody komunikacji perswazyjnej i co najważniejsze, założył pierwsze biuro doradcze, zapoczątkowując tym samym PR jaki znamy do dziś.
Pierwszy Custom Publishing
W średniowieczu wiele domów kupieckich wydawało gazety, które zawierały informacje handlowe, a z czasem rozszerzały obszar o inne newsy. Publikacje te tworzone były przez pracowników kampanii handlowych i dziś tą działalność określilibyśmy mianem Custom Publishing. Do podobnego celu wykorzystał dziennik „The Daily News” jego wydawca, Charles Dickens. Początkowo dziennik miał realizować zasady postępu i ulepszania w dziedzinie edukacji, społecznej i religijnej wolności oraz równego prawa dla wszystkich obywateli. Z czasem Dickens wykorzystywał czasopismo do promowania jego literackiej twórczości.
Rewolucja amerykańska i … kreatywny event
„Opodatkowanie bez przedstawicielstwa to tyrania” można dziś uznać za jedno z pierwszych haseł Public Relations. Było ono ściśle związane z nowopowstającym państwem amerykańskim. Na znak protestu przeciwko koronie brytyjskiej i podatkom, Samuel Adams utworzył Komitety Korespondencyjne. Ich zadaniem było rozpowszechnianie antybrytyjskich haseł w Trzynastu Koloniach. Samuel Adams był również inicjatorem słynnej „herbatki bostońskiej”. Formę tego działania dziś nazwalibyśmy kreatywnym eventem. Ponadto Adams był wielkim zwolennikiem czarnego PR. Często mawiał: „Przedstaw wroga w złym świetle i spraw, by tam pozostał.”
Jak zdefiniowano PR
Jako że do walki politycznej stosowano wszelkich dostępnych środków przekazu, by systematycznie wywierać wpływ na opinię publiczną, można uznać, że Public Relations miał ogromy wpływ na kształtowanie się konstytucji Stanów Zjednoczonych. Po raz pierwszy terminu Public Relations użył Thomas Jefferson w przemówieniu do kongresu w 1807 roku. 25 lat później, amerykański prawnik Dorman Eaton, zdefiniował PR i powiedział, że jest to: „nawiązywanie stosunków dla powszechnego dobra.”
Papierosy i PR
Jedną z pierwszych ważnych postaci w świecie PR był nowojorski dziennikarz, Edward L. Bernays, który był siostrzeńcem Zygmunta Freuda. Zasłynął on podczas kampanii dla American Tabacco Company, w której miał przekonać kobiety do palenia papierosów w miejscach publicznych, co w tych czasach było zakazane. Bernays zauważył po licznych analizach, ze kobiety są silnie związane z ruchem sufrażystek. Po konsultacji z psychoanalitykiem A. Brillem stwierdził, że papierosy używane przez mężczyzn są dla kobiet symbolem wyzwolenia. Wykorzystując tę wiedzę wysłał do części kobiet z Nowego Jorku telegram, który miał rozbudzić w nich chęć do walki o swoje prawa. Telegram zawierał informację o planowanej manifestacji, w czasie której kobietom rozdano papierosy lecz bez zapałek, przez co kobiety musiały podchodzić do mężczyzn i prosić ich o ogień. Manifestacja wywołała poruszenie w całych Stanach Zjednoczonych, a sama kampania okazała się wielkim sukcesem i przyniosła ogromne zyski marce Lucky Strike