Za rok będziemy obchodzić setną rocznicę nadania kobietom praw wyborczych (dekretem Naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego z 28 listopada 1918 r.).
Jednak jeszcze w XIX wieku, kobiety nie wybierały sobie męża, decydowali o tym rodzice (a właściwie ojciec), którzy przy pomocy swatki, wybierali najkorzystniejszą (majątkowo) ofertę małżeństwa. Zresztą, młodzi mężczyźni (jeszcze bez własnego zabezpieczenia majątkowego), też nie mieli dużo lepiej, bo gdy sprzeciwili się woli rodziców, czekało ich wydziedziczenie. A o wyborze rodziców (kandydatki na przyszłą żonę syna), decydował posag.
W XIX wieku najważniejszym celem małżeństwa, było spłodzenie potomka (dziedzica rodzinnego majątku), a ponieważ nie było telewizji, a nawet radia, nie wspominając o rodzinnej aborcji (tylko pokątnie, przez panny z dzieckiem), dzieci w małżeństwie, rodziły się przez cały okres płodności kobiety.
Oczywiście o wyborze kobiety na żonę, oprócz panieńskiego posagu, decydowała jej zdolność do urodzenia potomstwa (a więc wiek prokreacyjny), ale największe powodzenie miały wdowy w wieku prokreacyjnym, sprawdzone w udanym rodzeniu dzieci. O dziwo także wdowcy, mieli powodzenie u młodych kobiet (ich rodziców) i mogli liczyć na żony młodsze nawet o 30 lat.
Parafia katolicka Szczepanowo, wpis 5 / 1814
- Simon Sądkoski (53 lat, wdowiec) 95%
- Agatha Chrusniakowna (22 lat)
Parafia katolicka Kłecko, wpis 33 / 1839
- Joannes Mroziak (63 lat, wdowiec)
- Catharina Szefler (30 lat) 76%
Parafia ewangelicka Jastrzębsko Stare, wpis 14 / 1891
- Traugott Kuck (61 lat, wdowiec) 79%
ojciec: Gottfried Kuck - Johanna Wilhelmine Ernestine Knoll (28 lat)
ojciec: Heinrich Knoll , matka: Ernestine Schallert
Ale wszelkie rekordy pobił 66-letni wdowiec (nie podam tu ich nazwisk, bo to temat na osobny artykuł), któremu 40-letni rodzice oddali swoją 18 letnią córkę na jego żonę. Wdowiec, żył jeszcze 11 lat i w tym czasie młoda żona, urodziła mu 4-ro dzieci (nie ma się co dziwić, ja bym też, na jego miejscu, nie wychodził z łóżka), a po jego śmierci wzięła sobie na męża o 5 lat młodszego 24-latka. W tym wypadku, nie była ona odosobniona, wdowy często brały sobie na mężów nawet o 20 lat młodszych kawalerów.
Parafia katolicka Żabno, wpis 3 / 1815
- Franciscus Sadoski (24 lat) 100%
ojciec: Nicolaus + , matka: Veronica + - Anna Elisabeth Dering z domu Habert (50 lat, wdowa)
ojciec: Franciscus , matka: Anna Rosina
Parafia katolicka Dobrzec, wpis 4 / 1836
- Ambroży Sobczyk (28 lat)
ojciec: Piotr , matka: Brygida Kucza (Kucz 91%) - Wiktoria Janak z domu Matjasz (49 lat, wdowa)
Urząd Stanu Cywilnego Fordon, wpis 20 / 1877
- Stanislaus Boleslaus Marchlewski (ur. 1855) 92%
ojciec: Joseph Marchlewski , matka: Emilie Radke - Johanna Amalie Brozowska z domu Bork (ur. 1831, wdowa)
ojciec: Johann Christoph Brozowski + , matka: Johanna Eleonora Klein +
Oczywiście dla starszych wdowców, młode wdowy też stanowiły bardzo łakomy kąsek:
Parafia katolicka Wilamów, wpis 14 / 1849
- Paweł Sadłoski (67 lat, wdowiec) 95%
ojciec: Andrzej Sadłoski , matka: Katarzyna Kowalska
Dodatkowe informacje: wdowiec po Rozalii Munikoskiej - Tekla Rągowska z domu Czyżewska (32 lat, wdowa)
ojciec: Jan Czyżewski , matka: Brygida Jankowska
Dodatkowe informacje: wdowa po Walentym
Parafia katolicka Radziejów, wpis 27 / 1849
- Jan Sadowski (50 lat, wdowiec) 95%
ojciec: Jan + , matka: Katarzyna +
Dodatkowe informacje: wdowiec po Maryannie - Małgorzata Babaczek (23 lat, wdowa)
ojciec: Mikołaj + , matka: Krystyna +
Parafia katolicka Brody, wpis 28 / 1863
- Thomas Wawrzyniak (67 lat, wdowiec) 72%
- Catharina Mamot poprzednio zamężna Maliszewska (37 lat, wdowa)
O dziwo, wśród kawalerów i panien, nie znalazłem (przy poszukiwaniu moich przodków) tak wielkiej różnicy wieku w małżeństwach, przeważnie były to o ok. 20 lat (o pokolenie) młodsze żony i o ok.15 lat młodsi kawalerowie.
Parafia katolicka Objezierze, wpis 5 / 1809
- Benedictus Sadowski (42 lat)
95% - Balbina Kuczborska (22 lat)
ojciec: Matthias , matka: Francisca
Parafia katolicka Rychtal, wpis 6 / 1809
- Carolus Marczewsky (46 lat) 87%
- Joanna Piontek (24 lat)
ojciec: Joannes Piontek
Parafia katolicka Objezierze, wpis 6a / 1880
- Julius Edmundus Robertus Szober (24 lat) 86%
- Anna Eleonora Gundermann (39 lat)
Parafia katolicka Brody, wpis 17 / 1858
- Martinus Chmielarz (25 lat)
- Margaretha Wawrzyniecka (39 lat) 74%
Okazuje się, że przeglądając akty metrykalne, można się wiele dowiedzieć o sposobie życia i zwyczajach (tradycji) naszych przodków. Jeszcze w XIX wieku wiele dzieci i matek umierało przy porodzie, stąd taka rzesza wdowców. A ponieważ w gospodarstwie domowym i przy wychowaniu dzieci potrzebna była kobieta, więc wdowcy nieraz niejednokrotnie żenili się ponownie. W większości jednak z młodszymi siostrami zmarłej żony, aby majątek pozostawał w rodzinie. A skąd się brało tyle młodych wdów?. To młodziutkie panny, ożenione w młodym wieku z pięćdziesięciu, sześćdziesięciu-letnimi wdowcami, którzy nie pożyli zbyt długo, lub nawet z rówieśnikami, którzy musieli iść na wojny (i ginęli), toczone przez naszych rozbiorów.
Czy dzisiejsze młode kobiety, mogą sobie wyobrazić, że jeszcze 100 lat temu nie miały prawa głosu (kobiety i dzieci nie miały głosu), że o ich życiu i wyborach decydowali rodzice a później mąż, a ich głównym zadaniem, było zadowalanie męża i rodzenie mu i wychowywanie od kilku do kilkunastu dzieci.