Opactwo nad Pilicą

Najstarszym i najcenniejszym zabytkiem Sulejowa jest romański, pocysterski kościół z początku XIII wieku. Zbudowali go cystersi sprowadzeni nad Pilicę pod koniec XII wieku, aż z Francji chociaż na terenie naszego kraju funkcjonowało już wtedy kilka cysterskich opactw. Prawdopodobnie wśród tych francuskich mnichów byli znajomi lub sympatycy zgładzonego w Anglii arcybiskupa Tomasza Becketa, który dwukrotnie przebywał we Francji na wygnaniu, bo właśnie tego Tomasza powołali na patrona swojego kościoła. Jest to u cystersów bardzo nietypowe, bo znani są raczej z kultu maryjnego, no i chyba jest to jedyny w Polsce kościół pod wezwaniem Świętego Tomasza Kantauryjskiego. Opactwo w Sulejowie nad Pilicą było opactwem macierzystym dla cystersów w Koronowie nad Brdą.

Poza kościołem i kapitularzem zachowało się niewiele oryginalnych zabudowań starego opactwa. To co można dziś oglądać pochodzi z okresu znacznie późniejszego.