Pracownik ma prawo iść do sądu pracy z każdą sprawa, która dotyczy prawa pracy.
Może to zrobić, gdy chodzi o:
- niewypłacone wynagrodzenie za pracę lub za godziny nadliczbowe,
- ustalenie, czy chodzi o umowę o pracę, czy też umowę cywilnoprawną,
- wydanie (sprostowanie) świadectwa pracy,
- przywrócenie do pracy,bo nastąpiło bezprawne zwolnienie,
- odszkodowanie z powodu wypadku przy pracy i choroby zawodowej,
- mobbing i dyskryminacje,
- wymuszenie pod naciskiem pracodawcy podpisania zgody na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron.
Kiedy i jak złożyć pozew do sądu pracy?
Termin zależny jest od charakteru sprawy. Jeśli jest to odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę, to pracownik ma na to 7 dni, w przypadku dyscyplinarnego rozwiązania umowy o pracę - na odwołanie pracownik ma 14 dni. W większości pozostałe sprawy, gdzie spór dotyczy roszczenia, które wynika ze stosunku pracy, to powinny one być wniesione przed upływem terminu przedawnienia, czyli w ciągu trzech lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Jeśli pracownik, pozywa pracodawcę, który jest osobą fizyczną, to pozew można skierować do sądu odpowiedniego ze względu na miejsce zamieszkania tego pracodawcy.
W przypadku, gdy pracodawca jest osoba prawną, to pozew powinien być skierowany do sądu w dzielnicy, gdzie znajduje się siedziba firmy.
Pozwy (w większości) składa się w sądzie rejonowym. Jeżeli spór dotyczy praw autorskich i pokrewnych, prawa prasowego,spraw, gdzie wartość przekracza 75 tysięcy złotych, to pozew składa się w sądzie okręgowym.
Kto piszę pozew do sądu pracy?
Pracownik może zrobić to sam (w przypadku jakichkolwiek braków, sąd wezwie do ich usunięcia). Pozew może też być wniesiony przez prokuratora, związek zawodowy. Gdy sprawa dotyczy ustalenia istnienia stosunku pracy (a nie. np umowy o dzieło), to pozew wnosi inspektor pracy. Pozew składa się wyłącznie na piśmie.
Pracownik może przed sądem bronić się samemu, może też powołać swojego pełnomocnika. Nie musi to być adwokat lub radca prawny.
Powołać można:
- osobę, która współuczestniczy w sporze,
- rodziców, małżonka, pełnoletnie dzieci,
- przedstawiciela związków zawodowych,
- inspektora pracy.
Pracownik nie musi ustawowo płacić kosztów sądowych (chyba,że kwota sporu przekracza 50 tysięcy złotych). W takiej sytuacji płaci się 5 % wartości przedmiotu sporu.
Adwokat z urzędu przysługuje w sytuacji, gdy pracownik udowodni, że jego sytuacja materialna jest trudna. Jednak pełnomocnik, nie jest przydzielany automatycznie. Nawet po spełnieniu wszystkich warunków - o przyznaniu adwokata zadecyduje sąd.
Jakie pracownik ma prawa podczas rozprawy?
Prawem pracownika jest aktywne uczestniczenie w postępowaniu, czyli ma prawo do:
- przejrzenia akt sprawy i robienia odpisów i wyciągów,
- zadawania pytań (może zadać pytania świadkom, jak i stronie pozwanej),
- składania oświadczeń,
- zażądania przesłuchania świadka, sprostowania lub uzupełnienia protokołu rozprawy,
- odwołania się od wyroków i postanowień sądu.
Gdy pracownik nie chce brać osobistego udziału w postępowaniu, może oświadczyć to na piśmie. Rozprawy mogą odbywać się po jego nieobecność (ale wtedy nie pozna wyroku sądu i nie będzie mógł się odwołać).
Odwołanie od wyroku sądu
Od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja. Można ja złożyć, gdy zażąda się uzasadnienia wyroku (konieczny będzie wniosek). Pozwoli to na łatwiejsze przedstawienie argumentów w apelacji. Apelacja powinna być złożona w ciągu dwóch tygodni od wydania przez sąd wyroku (na rozprawie) lub odebrania wyroku wraz z uzasadnieniem (gdy pracownik złoży takowy wniosek). Apelacja powinna być wniesiona do sądu, w którym toczyła się sprawa.
Gdy sąd drugiej instancji wyda wyrok, który nadal jest niekorzystny dla pracownika, to przysługuje mu kasacja do Sądu Najwyższego. Jednak, aby było to możliwe, wartość sporu musi przekraczać 10 tysięcy złotych i sprawa toczy się przed sądem pracy.
Należy pamiętać, że kasacja musi zostać wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego.
Co piszemy w pozwie do sądu pracy?
Najważniejsze jest precyzyjne określenie naszych żądań. Gdy odwołanie dotyczy wypowiedzenia umowy o pracę, to trzeba napisać, czy domagamy się przywrócenia do pracy, czy chodzi nam o odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie.
Koniecznie trzeba pamiętać, ze sąd jest związany pozwem. Jeśli więc zażądamy odszkodowania w wysokości miesięcznego wynagrodzenia, to nie ma co liczyć, że sąd samodzielnie podniesie tą kwotę.
Licencja: Creative Commons - bez utworów zależnych